Over- of ondergewaardeerd? ‘Polderen houdt de transitie tegen!’
Experimenteren is in de afgelopen jaren steeds normaler geworden. Pilots en proeftuinen genoeg. Maar nog te vaak willen we oplossingen formuleren vanuit het klassieke systeem, ziet Suzanne Potjer, Chief Exploration Officer van het ministerie van BZK. Als overheid in transitie moeten we ‘de blik naar buiten richten en inspelen op wat de samenleving al weet en kan’. In een nieuwe aflevering van ‘Overgewaardeerd/Ondergewaardeerd’ vertelt zij waarom.
Polderen is een heilig huisje in de Nederlandse bestuurscultuur. Voor Suzanne Potjer reden temeer om daar eens tegen aan te schoppen: ‘Dan zeg ik toch écht overgewaardeerd.’
Potjer is CXO – Chief Exploration Officer – bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: ‘Ik heb simpel gezegd de opdracht om in de buitenwereld op zoek te gaan naar een antwoord op hoe wij ons als overheid wendbaarder kunnen organiseren’. In 2019 schreef zij het boek Experimenteel bestuur over een sturingsfilosofie die systemisch experimenteren en leren binnen overheden centraal stelt.
Hoewel ons consensusmodel ‘lange tijd en met recht’ werd geprezen, zijn we wat Potjer betreft toe aan ‘polderen 2.0’. Waarom? ‘Wanneer je de gevestigde partijen om tafel zet, houd je de gevestigde belangen in stand. Transities gaan juist om het grondig herzien van wat we als samenleving belangrijk vinden’, aldus de bestuurskundige en overheidsvernieuwer.
Van consensus naar beweging
Het is nu zaak, zegt Potjer, om ‘niet consensus maar beweging voorop te stellen’ en initiatief te belonen. We moeten partijen die ‘daadwerkelijk op een andere manier willen werken’ de ruimte te bieden. Want, bij allerlei partijen ligt ‘heel veel potentie om maatschappelijke opgaven verder te brengen’, ziet zij.
‘Ik denk dat de overheid er dus goed aan doet om bij ieder vraagstuk te kijken naar wat de samenleving al weet en kan.’ De kunst is om daar als overheid op in te spelen en transitiedrift te faciliteren waar mogelijk: ‘Je hoeft als overheid echt niet altijd de grootste broek aan te trekken.’
Verder gaat Potjer in op begrippen als ‘het experiment’, ‘interbestuurlijk samenwerken’ en ‘leervaardigheid’.
Overgewaardeerd/Ondergewaardeerd
In de videorubriek van Overheid van Nu interviewen we dwarsdenkers in en rond het openbaar bestuur aan de hand van actuele begrippen.