Leestip: Advies van Thom de Graaf aan de overheid: ‘Beter “onderbeloven” en “overpresteren” dan het omgekeerde’
Voor EW, het vroegere Elsevier Weekblad, schreef vicepresident van de Raad van State Thom de Graaf een prikkelend zomeressay. Hij pleit daarin voor een overheid die scherpere keuzes maakt in wat wel en wat niet kan. ‘Niet alles kan en zeker niet tegelijk.’
Niet te ontwarren knoop
Het stuk van De Graaf begint bepaald niet opbeurend. Hij stelt vast dat Nederlandse bestuurders en politici voor uitdagingen zien gesteld ‘die zo ingewikkeld en met elkaar verweven zijn dat de knoop maar niet te ontwarren lijkt’.
Hij noemt onder meer de oorlog in Oekraïne en de daarmee samenhangende inflatie, het woningtekort, de energietransitie en migratie. ‘Ons “poldermodel” waarin uiteenlopende opvattingen en belangen door goed overleg toch tot besluitvorming met groot draagvlak konden leiden, is door maatschappelijke polarisatie steeds verder onder druk gekomen.’ Bovendien is politiek Den Haag sterk versnipperd, zo zegt de vicepresident van de Raad van State.
De opgaven zijn dus talrijk en complex, maar ‘de geagiteerde samenleving en de politieke pendant daarvan in Den Haag zorgen er in een krachtige mediadynamiek’ voor dat bestuurders enorm onder druk staan om zo snel mogelijk resultaat te boeken. En dat wringt, zeker gezien het geduld beperkt is, zegt De Graaf. ‘Dat leidt niet zelden tot beloften die snel worden gedaan, maar niet gemakkelijk kunnen worden waargemaakt en tot de neiging om de verantwoordelijkheid van de overheid op te rekken tot over de grens waarbinnen dat nog redelijk en verstandig is.’
Reduceer verwachtingen
De overheid staat zichtbaar onder druk en te haastig, slecht of verkeerd uitgevoerd beleid brengt ons van de regen in de drup. Het advies van De Graaf? ‘Het is daarom verstandig om verwachtingen te reduceren. Beter “onderbeloven” en “overpresteren” dan het omgekeerde.’ De Graaf pleit voor het stellen van haalbare doelen en eenvoudige wetgeving en zou het verstandig vinden als de overheid minder belooft. ‘Hoe moeilijk dat voor politici en beleidsmakers ook is, en ik spreek uit ervaring: “nee” is ook een optie.’
Onlangs interviewde Overheid van Nu ook oud-politicus Frank de Grave, staatsraad bij de Raad van State. Zijn pleidooi voor een ‘slagvaardige overheid die een aantal dingen echt goed doet, in plaats van alles half’ sluit naadloos aan op het essay van Thom de Graaf in EW.
Lees het hele essay van Thom de Graaf bij EW
Lees ook
-
Frank de Grave: 'Een slagvaardige overheid doet een beperkt aantal dingen echt goed, in plaats van alles half'
Na een lange politieke en bestuurlijke carrière adviseert Frank de Grave als staatsraad van de Raad van State nu de regering, ...
-
Paul ’t Hart: ‘Waar is de trotse ambtenaar die wil leren van wat wél goed gaat?’
Politicoloog Paul ’t Hart bekritiseerde decennialang het functioneren van overheden. Recent verlegde hij zijn perspectief op ...
-
Kustaw Bessems: ‘Eis van beleidsmakers begrijpelijke taal – dan krijg je ook begrijpelijk beleid'
Journalist Kustaw Bessems maakt voor de Volkskrant de podcast 'Stuurloos'. Samen met onderzoekers, filosofen, ambtenaren en ...
-
‘Bedankt voor de opdracht, maar we voeren hem niet uit’
‘Ambtenaren voeren te vaak voetstoots uit wat de politiek van hen vraagt. Daardoor schiet de overheid tekort.’ Dat zegt Erik ...