Podcast ‘Welvarende regio’s’: ‘Soms is het even hard tegen hard, en dat is maar goed ook’
In podcast ‘Welvarende regio’s’ bespreken we niet alleen hoe Den Haag een comeback maakt in de regio’s. Maar ook hoe de regio’s oplossingen ontwikkelen voor landelijke problemen. In die wisselwerking speelt een nieuw type ambtenaar een sleutelrol: de dealmaker. ‘Een verbinder en kritische vriend die je ook de waarheid zegt.’
Podcast Ambtenaar van Nu - Welvarende regio's
‘We zijn altijd gewend geweest - en voor een belangrijk deel zijn we dat nog steeds - om vanuit deze hoge Haagse torens, waar heel veel heel slimme mensen werken - na te denken over hoe het land eruit moet zien. Maar nu dient zich het feit aan dat de kennis steeds meer van buiten komt. Dat er mensen rondlopen die zowel de Haagse binnenwereld als de regionale buitenwereld kennen. En die zo een nieuwe lens over de vraagstukken leggen.’
NSOB-adviseur Christiaan van der Kaaij vat zo in podcast ‘Welvarende regio’s’ mooi samen welke verandering de afgelopen paar jaar op gang is gekomen. Precies drie jaar geleden kwam weekblad De Groene Amsterdammer met het verhaal ‘Hoe Den Haag uit Nederland verdween’. Een treurigstemmend hoofdartikel over hoe buiten de Randstad de scholen, ziekenhuizen en politiebureaus waren gesloten of gefuseerd. De regio’s werden aan hun lot overgelaten en de populisten spinden er garen bij, aldus De Groene.
Nu zou de cover zijn: ‘Hoe Den Haag een comeback in de regio maakt’. Alsof heel Den Haag een abonnement heeft op De Groene, zijn er de afgelopen jaren allerlei samenwerkingen met de regio’s opgezet om te zorgen dat - zoals dat wordt genoemd - echt elke regio telt.
‘In de regio wordt het ontzettend gewaardeerd als je meekomt, gewoon om te zien wat er gebeurt’
Tips en handvatten
In ‘Welvarende regio’s’ zoomen we in op zo’n samenwerking: de Regio Deal, en dan in het bijzonder de Regio Deal Twente I en II. Hoe komt zo’n deal tot stand? Welke rol speelt de dealmaker daarin? Zijn de Regio Deals succesvol? Hoe verandert Den Haag door dit soort samenwerkingen? En hoe moet het verder als de Regio Deals straks klaar zijn? Je hoort het allemaal in deze podcast.
Onze sprekers en deelnemers formuleerden ook tips en handvatten voor de ambtenaar die – nationaal, provinciaal, regionaal, lokaal – bezig is met regionale samenwerking. Je vindt ze hieronder.
‘Een Regio Deal duurt kort, maar denk lange termijn’
Een Regio Deal-aanvraag heeft niet veel kans als hij niet past in een lange termijnvisie voor de regio zelf, zegt Gertine de Gunst, die als dealmaker regio’s adviseert bij hun aanvragen. Met een looptijd van vier jaar fungeren de programma’s binnen de Regio Deal vaak als vliegwiel om een beweging van de grond te krijgen die meer tijd nodig heeft - van Twente een groene, technologische topregio maken, of het zorgen dat er in een gebied duurzaam wordt gewerkt aan brede welvaart, bijvoorbeeld. Komt zo’n ambitie met dank aan de Regio Deal daadwerkelijk van de grond, dan moet de regio er na vier jaar op eigen kracht mee verder kunnen.
Wat ook helpt, is vanuit de regio aansluiten bij de thema’s waaraan in Den Haag wordt gewerkt. Een voorbeeld is Kids4Twente – een programma uit Regio Deal Twente II. Kort gezegd wakkert het onder kinderen op de basisschool de interesse aan voor wetenschap en techniek. Door middel van lesprogramma’s en ondernemers in de klas raken kinderen vertrouwd met techniek als zodanig, en met de rol die techniek speelt in ons dagelijkse leven. Uiteindelijk zou dit door moeten werken in een hoger percentage keuzes voor technische studies en opleidingen in het voortgezet onderwijs en daarna.
Met Kids4Twente wordt niet alleen gewerkt aan een regionaal probleem – Twente heeft een TU en een grote technische maakindustrie én behoefte aan technische mensen. Als dit programma werkt in Twente, werkt het in aangepaste vorm mogelijk ook in andere regio’s. Vandaar dat het Programma Regio Deal stimuleert dat regio’s hun Regio Deal-ervaringen uitwisselen en van elkaar leren.
Maar vanuit het perspectief van bijvoorbeeld OCW kan Kids4Twente ook een deeloplossing zijn voor het landelijke tekort aan technisch opgeleide mensen. Zo put Den Haag dus ook uit wat er in de regio wordt ontwikkeld. En ontstaan er zo langzamerhand netwerken van regio-experts op de ministeries programma-ontwikkelaars in de regio. Deze manier van denken en werken kan nog veel verder worden uitgebreid.
‘Ga langs in de regio’
De tip van Gertine de Gunst, dealmaker van o.a. Twente I en II, aan ambtenaren die vanuit Den Haag bezig zijn met regionale samenwerking: ‘Ga langs in de regio waarmee je samenwerkt. Beperk je niet tot Teams of bellen, maar ga echt op bezoek. Leer elkaar kennen, leer het gebied - het DNA ervan - kennen. Gewoon, door er te gaan fietsen of wandelen. Door praatjes te maken en gesprekken te voeren. Dus - als het met collega’s is - óók de moeilijke gesprekken. Waar knelt het? Waar zit het ongemak? Dat is echt erg belangrijk.
Maak daarbij gebruik van ons als dealmakers. Wij zitten er al. We gaan veel op werkbezoek en gaan veel bij projecten langs. Je bent van harte uitgenodigd om een keer mee te gaan. En mijn ervaring is dat een regio het ontzettend waardeert als je meekomt, gewoon om te zien wat er gebeurt.’
‘Ga langs in Den Haag’
De tip van Natalie Burgers, programmadirecteur Regio Deals, aan ‘de regio’: ‘Kom ook alsjeblieft wat vaker hier in Den Haag, want dat helpt ook. Want dan snap je ook beter waar die Haagse ambtenaren mee zitten te worstelen, waar hun pijn en ongemak zitten. Bij een goede Regio Deal draait het om je verplaatsen in elkaars vraagstukken, om luisteren en openstaan voor elkaar. En dan mag het ook echt weleens schuren.
Over dat deal maken hangt soms zo’n zalvend aureool van “we doen het allemaal gezellig samen”. Maar het is af en toe ook echt wel even hard tegen hard en dat is maar goed ook. Je moet elkaar wel echt snappen: dit gaat jou helpen en dit gaat mij helpen en oké, daarom doen we dit ook samen. Je hebt bij een Regio Deal allebei iets te winnen.’
‘Het is aan te raden om de waardevolle elementen uit de Regio Deals mee te nemen in het nadenken over langjarige investeringsagenda’s’
‘Hoe houd je de energie vast?’
Christiaan van der Kaaij, adviseur bij NSOB, aan beleidsmakers: ‘Het goede van de Regio Deals is dat ze veel lokale energie losmaken en mensen zich eigenaar ervaren van het probleem dat wordt opgelost. Die energie is belangrijk voor het slagen je programma. Hoe wek je die energie op en behoud je die, lopende het traject dat je met elkaar aflegt?
De Regio Deal doet wat dat betreft een paar goede dingen. Het begint met het begrip ‘Regio Deal’. Je sluit niet een akkoord of convenant, nee, je hebt een deal met elkaar. Dat klinkt al heel anders: energiek, duidelijk, overzichtelijk - ‘dit moet er de komende tijd gebeuren in dit en dit gebied’. De grootte en schaal maken ook dat je als overheid niet direct aan torenhoge verwachtingen moet voldoen. Het is allemaal betrekkelijk concreet en haalbaar en kortlopend genoeg om de energie vast te houden.
Dat zijn waardevolle elementen om mee te nemen in de beraadslagingen over wat het vervolg van de Regio Deal moet worden – in het kabinet wordt het gesprek gevoerd over ‘langjarige investeringsagenda’s’. Daar spreekt de op zich mooie ambitie uit om je structureel met de regio’s te verbinden. Maar je zult als het langjarig is, tussentijds extra goed moeten kijken of de broodnodige energie inmiddels niet is weggelekt. En daar dan op acteren.’
‘Doorgaan als het schuurt’
De tip van Sjoerd Jansen, programmaontwikkelaar bij Twente Board aan Regio Deal-deelnemers: ‘Besef dat je in een samenwerking als deze met veel verschillende partijen te maken hebt en dat elke partij een eigen taal spreekt. Zoals in ons geval de ondernemers, overheden en kennisinstellingen in Twente, en dan ook nog de verschillende ministeries in Den Haag.
Waar het op neerkomt, is dat je elkaar simpelweg niet altijd volledig begrijpt en dat het soms schuurt. Juist op die momenten moet je het gesprek blijven aangaan. Energie blijven steken in de samenwerking. Realiseer je dat je aan grote thema’s werkt en dat het dus echt noodzakelijk is om dat met alle man en macht samen te doen. Het levert uiteindelijk heel veel op en ik denk dat wij daar in Twente een heel mooi voorbeeld van zijn.’
|
#AmbtenaarvanNu is het leerprogramma dat bestaat uit een serie van vier live-events/podcasts plus slotevent en magazine, voor bevlogen ambtenaren die de overheid beter willen maken. Inmiddels geweest en terug te lezen/luisteren:
Binnenkort:
Ambtenaar van Nu loopt van 13 juni 2024 t/m 16 januari 2025. Deelname is gratis, inschrijving is vereist, locatie: EMMA, Wijnhaven 88 in Den Haag. |