Expo ‘Overheid van de Toekomst’: hoe je jonge ambtenaren, technologie en kunst met elkaar verbindt
Kunst toevoegen aan het handelingsrepertoire van de overheid? Dat klinkt… anders. Maar volgens Arjan Spruijt, bestuurslid van FUTUR, hebben we kunst hard nodig in de verbeelding van de overheid van morgen. ‘Kunst zet aan tot een andersoortig gesprek dat het gat kan dichten tussen het nu en alle vergezichten, visies en meerjarenplannen.’ Met diverse partners ontwierp FUTUR de expositie Overheid van de Toekomst. Met succes: binnenkort staan zij op de Dutch Design Week.
We buitelen over elkaar heen met visies, meerjarenplannen en stippen op de horizon. Voor 2040, 2050 of zelfs 2100 worden plannen gesmeed op allerlei beleidsterreinen. Je kunt je afvragen of die stapeling leidt tot een helder, integraal vergezicht voor het Nederland van morgen. Als je het Arjan Spruijt vraagt niet. Spruijt is bestuurslid van FUTUR – het jonge ambtenaren netwerk. Volgens hem hangt er ‘tussen het nu en die vergezichten een groot tactisch gat’.
Recent sloegen FUTUR en een aantal partners, waaronder Provincie Zuid-Holland en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de handen ineen om dat gat te vullen met de expositie Overheid van de Toekomst. Het devies? Het genereren van verbeeldingskracht en die ‘verbeelding en kunst toevoegen aan het handelingsrepetoire van de overheid’. Dit door het publiek met ‘meer associatieve elementen het gesprek aan te laten gaan. Met elkaar en met de overheid’.
In een co-creatieworkshop eerder dit jaar gaf FUTUR honderdvijftig jonge ambtenaren carte blanche
Blik op de toekomst
In een co-creatieworkshop eerder dit jaar gaf FUTUR honderdvijftig jonge ambtenaren carte blanche. De opdracht aan hen was het ‘bundelen van elementen, waarden, principes die tezamen creatieve verbeeldingen genereren op de huidige, grote beleidsvraagstukken’. Het ontwerpbureau Scape Agency genereerde op basis van deze input ‘lenzen’ met behulp van A.I. Iedere lens symboliseert een beleidsvraagstuk (bijv. circulariteit) en de rol van de overheid hierin. Hiermee ontstonden ‘heldere, tastbare beelden op de toekomst’.
Volgens Spruijt is het van grote waarde om op creatieve manieren het gesprek te voeren over maatschappelijke vragen. Op zichzelf niet geheel vernieuwend, erkent hij: ‘Visualisatie is al lange tijd onderdeel van het beleidsproces. Elk rapport wordt ondersteund met infographics en design thinking. Maar de digitale transformatie van die creativiteit – door bijvoorbeeld A.I. – kan zoiets verder versterken en leidt tot een bredere expositie van de ideeën.’ Met andere woorden: het verbinden van het digitale en creatieve domein is meer waard dan wanneer die twee gescheiden blijven. Iets waar nog veel werk in te doen is, meent Spruijt.
‘ICT'ers en kunstenaars werken nauwelijks samen binnen de overheid. En beleidsmakers zien deze groepen ook niet voldoende. Het verbinden van die werelden kan ons helpen om collectief onze toekomst te verbeelden. En die verbeelding genereert handelingsperspectief en de energie die nodig is om de grote vragen te beantwoorden. Ieder overheidsprogramma moet hieraan.’
‘Beleidsmakers hebben nog te weinig oog voor ICT'ers en kunstenaars en de verbeeldingskracht die je krijgt als je ze binnen de overheid laat samenwerken’
Een andersoortig gesprek
Overheid van de Toekomst is ‘niets meer dan een klein showcaseproject’, maar moet vooral aanzetten tot een andersoortig gesprek tussen ‘iedereen die ervoor openstaat, van burger tot ambtenaar, tot bestuurder’. En met succes, vertelt Spruijt. De beperkte kosten en beperkte inspanningen die ervoor nodig zijn, in combinatie met het eigen enthousiasme, dat werkt aanstekelijk. Bovendien, iedere partner bij wie wordt geëxposeerd, kan er zijn eigen verhaal in kwijt, ziet hij: ‘Bij SZW is met behulp van de expositie het gesprek gevoerd over het socialezekerheidsstelsel van de toekomst.’
Bovenal wil FUTUR met Overheid van de Toekomst ‘jonge ambtenaren, technologie en kunst op inhoud verbinden’. Dit om te komen tot een helderder zicht op de rol en functie van die overheid van morgen.
‘Bij SZW is met behulp van de expositie het gesprek gevoerd over het socialezekerheidsstelsel van de toekomst’
Dutch Design Week x FUTUR
De expositie is dit jaar op acht plekken door heel Nederland te zien geweest; op de Jonge Ambtenarendag in Juni, tot in de hal van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Over twee weken komt daar een bijzondere plek bij: de Dutch Design Week in Eindhoven. Niet alleen wordt hier de expositie getoond, ook maakt FUTUR daar het jaarthema van 2025 bekend.
Ben jij ook graag bij deze inspirerende, creatieve middag tijdens de Dutch Design Week op donderdag 24 oktober? Meld je hier aan en ontdek samen met collega-ambtenaren de kracht van verbeelding en creatieve ontwerpen in de wereld van overheidsbeleid.