Van camping naar opvanglocatie: Oekraïense vluchtelingen tussen Zeeuwse kampeerders
Vlak achter de dijk in het Zeeuwse dorp Yerseke ligt Camping Zon & Zee. Naast Nederlandse, Belgische, Britse en Duitse toeristen verblijven hier sinds een paar maanden ook 88 mensen die gevlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne. Maar hoe wordt een camping een opvanglocatie? Hoe werken ondernemers en gemeente samen in dit project?
Van camping naar opvanglocatie
Begin februari kreeg campingeigenaar Chris Sinke een telefoontje van een kennis .
‘Via hem hoorde ik dat er een dominee in Moldavië vluchtelingen opving in een kerk. Er was daar te weinig plek voor de enorme toestroom mensen. Hij vroeg me of ik wat plek op de camping had. Ik twijfelde geen moment en zei meteen dat we het gingen regelen.’
Sinke kocht een paar maanden daarvoor Camping Zon & Zee samen met een vriend. Ze maakten zich klaar voor hun eerste zomerseizoen. Sinke: ‘Maar toen brak die oorlog dus uit.’
Hij zit aan een van de tafeltjes van de kantine van de camping. Het een zonnige doordeweekse dag en de zomervakantie is nog niet begonnen. Maar rustig is het niet. Achter de bar klinkt Oekraïens en Engels: twee Oekraïense jongeren worden ingewerkt door een collega van Sinke. Buiten lopen mensen rond met wasmanden. Ze zijn onderweg naar het informatiepunt waar de wasmachines staan. Daar is ook een gezamenlijke woonkamer gemaakt voor de Oekraïners.
Genoeg helpende handjes
In korte tijd heeft de camping op eigen houtje van alles geregeld voor de opvang.
Sinke en zijn compagnon waren vastberaden en kochten zelf tien tweedehands caravans om mensen in te huisvesten. Vaste campinggasten verkochten hun eigen caravan aan de camping om zoveel mogelijk plekken te creëren. Daarnaast meldden zich al snel ruim honderd vrijwilligers uit de gemeenschap.
Sinke: ‘We hebben snel moet handelen. Samen met mensen van de kerk hebben we in kaart kunnen brengen wat we allemaal nodig hadden. Binnen de kortste keren stond er een heel team op poten. We hebben voedsel ingezameld bij de buurtsupermarkten. Het was echt mooi om te zien dat er zo snel zoveel mensen wilden helpen.’
Samenwerken met gemeente en Veiligheidsregio
Ook de gemeente Reimerswaal was bezig met het regelen van opvang voor de Oekraïners.
‘Het rijk gaf de opdracht een bepaald aantal mensen op te vangen in elke Veiligheidsregio,’ vertelt Wim Huissen. Huissen werkt als adviseur openbare orde en veiligheid voor de gemeente.
‘Wij hebben in kaart gebracht welke locaties we konden gebruiken als opvanglocatie. Het is voor een plattelandsgemeente soms lastig om de juiste plekken te vinden. We hebben weinig grote gebouwen die we kunnen ombouwen of herinrichten. De camping kwam toen ook al voorbij als optie.’
Terwijl de gemeente een inventarisatie maakte, stond de eerste bus mensen al op de oprit van de camping.
Sinke: ‘De meeste ondernemers wachten berichten van de gemeente af voordat ze in actie komen. Wij zijn daar iets unieker in. We hebben het gewoon gedaan. We hebben wel direct contact opgenomen met de gemeente toen we wisten dat ze kwamen, maar het ging allemaal heel snel.’
De camping begon als particuliere opvanglocatie. Net zoals alle andere particulieren hadden ze recht op ondersteuning van de gemeente. Maar vanwege het grootschalige karakter van de opvang bij Zon & Zee, was reguliere ondersteuning niet toereikend en was de samenwerking met de gemeente noodzakelijk.
‘Voor een plattelandsgemeente is het soms lastig om de juiste plekken te vinden. We hebben weinig grote gebouwen die we kunnen ombouwen of herinrichten.’
Onduidelijke spelregels zorgen voor onzekerheid
Huissen begrijpt Sinke wel. ‘Het blijven ondernemers, hun mindset is net wat anders.’ De gemeente kan bovendien wat minder makkelijk ad hoc handelen dan een ondernemer. En moet rekening houden met instructies uit Den Haag.
‘De spelregels vanuit het rijk waren lange tijd best onduidelijk,’ vertelt Huissen. ‘Dit gaf ons als gemeente veel onzekerheid. Hierdoor ontstonden particuliere opvanglocaties zoals op de camping.’
Hij vervolgt: ‘Dat is voor ons als gemeente aan de ene kant lastig geweest. We verliezen hierdoor zicht op hoeveel mensen er waar verblijven. Maar aan de andere kant hadden we het ook niet zonder hen gekund. Ze hebben ons in principe ook veel werk uit handen genomen.’
Sinke: ‘Aan het begin begrepen we elkaar niet goed. In de tijd die het kostte om de juiste ondersteuning te ontvangen van de gemeente, zijn we het gewoon maar gaan doen. Waar we hulp nodig hadden, hebben we die gevraagd en gekregen vanuit het dorp. Dan komt het vaak wel goed.’
De gemeente staat er niet alleen voor
Ondanks dat de samenwerking tussen Camping Zon & Zee en de gemeente in het begin wat stroef verliep, zijn beide partijen blij met de samenwerking.
Sinke: ‘Het is fijn dat we op de camping nog steeds veel zelf kunnen regelen en toch de ondersteuning krijgen die we nodig hebben. Omdat we zo snel al van start zijn gegaan, hebben we het goed op orde. Er staan bijvoorbeeld kledingcontainers waar mensen ingezamelde kleding heen kunnen brengen. Er worden ook veel tweedehands fietsen langsgebracht. We hebben een informatiepunt waar ze terecht kunnen met vragen.’
‘De communicatie blijft soms lastig omdat niet iedereen Engels spreekt. Gelukkig hebben we Arseny. Hij is drie weken geleden op de camping aangekomen en hier herenigd met zijn gezin. Hij komt uit de handel en spreekt perfect Engels,’ vertelt Sinke met enige trots.
Ook Huissen is blij met hoe het nu gaat.
‘Het heeft wat tijd nodig om een band op te bouwen als je als gemeente gaat samenwerken met ondernemers. Door goed te blijven communiceren en goed te luisteren wat de andere partij kan bieden en nodig heeft, kom je een heel eind.’
De gemeente biedt ondersteuning waar nodig, en de camping regelt de dagdagelijkse opvang zelf. ‘Ik ben dankbaar voor alle vrijwilligers die elke dag weer beschikbaar zijn. Het is fijn om te merken dat je er als gemeente niet alleen voor staat.’
Hoe nu verder?
De gemeente en de camping hebben tot het einde van het jaar een overeenkomst. Het is nog onduidelijk wat er daarna met de Oekraïners gaat gebeuren. Dat is in de eerste plaats natuurlijk afhankelijk van de situatie in Oekraïne.
Huissen: ‘Wij gaan als het contract bij de camping afloopt in principe op zoek naar alternatieve huisvesting. Daarnaast zijn we ook afhankelijk van de instructies van het rijk. Het is nog niet besloten wat het beleid op lange termijn zal zijn.’
Sinke: ‘Van mij mogen ze hier op de camping blijven! We moeten alleen iets regelen zodat de caravans winterklaar zijn.’ Hij heeft vertrouwen dat ze tegen het eind van het jaar een passende oplossing hebben gevonden.
‘Als ik het kon terugdraaien, dan waren we eerder in gesprek gegaan met de gemeente in plaats van alles op eigen houtje willen doen. Het gaat dan wel veel sneller, maar het is achteraf ook gedoe om alles dan nog goed te regelen.’
Hij haalt lachend zijn schouders op: ‘Maar het is ook gewoon hoe we zijn als ondernemers. We houden van aanpakken. Ik ben trots op wat we, nu samen met de gemeente, hebben neergezet hier.’