Coöperatievoorzitter Pieter de Kroon: ‘Ze kunnen nooit zeggen dat we ons best niet gedaan hebben’
Wanneer ben je tevreden met wat je hebt bereikt? Als je resultaten boekt, of als je daar alles aan hebt gedaan? Pieter de Kroon (69) – voorzitter en initiatiefnemer van Wijnjewoude Energieneutraal (WEN) – denkt het laatste. ‘Ik ben apetrots op waar we nu staan. Ik denk dat we Wijnjewoude echt energieneutraal kunnen krijgen in 2025. En als dat niet lukt, dan is dat zo. Onder ogen zien hè, dat hoort bij deze fase.’
‘Iedereen doet z’n best, maar ons systeem is niet ingericht op burgerinitiatieven,’ Dat was het kritische, realistische en vurige verhaal dat Pieter de Kroon ons vorig jaar vertelde, toen we op bezoek waren in Wijnjewoude. Hij is voorzitter van de energiecoöperatie die het dorp in 2025 al energieneutraal wil hebben.
Vandaag ben ik weer in Friesland, voor een gesprek over hoe je de mensen die uiteindelijk iets anders moeten doen, daar het beste toe kan zetten. Hij moet lachen als het gesprek komt op zijn eigen drive: ‘69 jaar en dan een marathonwedstrijd schaatsen, waar slaat dat op? Er zullen in m’n jeugd dingen ontstaan zijn die mij zo hebben gemaakt. Maar of je daar ooit achter komt…’
Die drive komt het sterkst naar voren als we het over Regie op locatie hebben. Een manier van samenwerken, waarmee hij zowel in Nederland als Europa in de prijzen viel.
CV Pieter de Kroon
|
Geboortedatum en plaats 03-02-1951 in Ried, Friesland Opleiding Haalde in 1969 zijn HBS-diploma. Naast zijn eerste baan deed hij de parttime opleiding Maatschappelijk Werk. Gevolgd door Psychotherapie. Later in zijn carrière volgde hij opleidingen veranderkunde bij SIOO en INSEAD. Loopbaan 1974 – 1986 Maatschappelijk werker/psychotherapeut 1988 – 2000 CEO bij zorgorganisatie DAG Friesland 2000 – 2014 CEO bij zorgorganisatie Vanboeijen. Als bekroning voor het concept ‘Regie op locatie’, werd hij in 2013 Business Improvement Manager of the Year en wint hij in 2014 de European Quality Leader award. 2001 – 2013 Voorzitter Raad van Comissarissen RABO Drachten 2015 – heden Voorzitter Raad van Toezicht TriviumMeulenbeltZorg (TMZ) 2016 – heden Voorzitter Raad van Toezicht KNSB Familie Gehuwd, 2 kinderen en sinds deze zomer een derde kleinkind |
Regie op locatie.
Kan je daar wat meer over vertellen, Regie op locatie. Wat is het precies?
‘We waren bij Vanboeijen (zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking, red.) al een tijd bezig met een decentrale filosofie. Dat niet de top, maar de zorgteams zelf het moeten doen. Alleen: bij evaluaties kregen we terug dat iedereen het gevoel had dat de top bepaalde.’
‘Dat deed pijn, want ik stond iets anders voor. M’n eerste neiging was om het nog een keer uit te willen leggen. Tot ik me realiseerde dat ze gelijk hadden.’
‘Toen zijn we echt gaan veranderen. We hebben een methodiek opgezet, waarbij teams in vier maanden tijd worden begeleid om de echte problemen in de uitvoering aan te pakken. Samen met cliënten en ouders, die lid werden van het verbeterteam. Daarbij kregen ze enerzijds trainingen over naar elkaar luisteren zonder oordeel. Je eigen stem herkennen en daar woorden aan geven. En daarnaast werken aan verbeteringen, op een heel concreet niveau. Door te identificeren wat er niet goed gaat en daaruit twee verbeterprojecten te kiezen, waarmee ze met goede ondersteuning aan de slag gingen.’
‘Bijvoorbeeld: onze tandarts vond dat de begeleiding de tanden van onze cliënten niet goed poetste. Hij is toen mee gaan lopen bij de begeleiding en ging zien dat het tanden poetsen vaak niet paste in het ochtendprogramma. Toen is afgesproken dat een aantal cliënten niet in de ochtend, maar bij de dagopvang werden geholpen bij het tandenpoetsen. Doordat er veel beter naar elkaar geluisterd werd, ontstond er begrip en ook nieuwe oplossingen.’
Wat ontstond er toen?
‘Dat was geweldig. Je gaat uit het oude stramien van verwijten dat anderen het niet goed doen. In plaats daarvan gingen we naar elkaar luisteren, analyseren waar het probleem zit en samen een oplossing verzinnen. In twee jaar tijd hebben alle 150 teams dit traject doorlopen. Het relativeert je focus als bestuurder ook enorm. Ik dacht niet aan tandenpoetsen, aan m’n bestuurstafel. Maar dat was wel wat op de plek waar het om ging voor problemen zorgde.’
Als je het perspectief van een ander echt serieus neemt, dan ontstaat iets heel anders
Is dit concept breder toepasbaar?
‘In mijn optiek heeft dit nog veel meer potentie. Als je het perspectief van een ander echt serieus neemt, dan ontstaat er heel wat anders. Als je kijkt naar de energietransitie: hoe kun je nou zorgen dat mensen er écht iets bij gaan voelen en zelf verantwoordelijkheid nemen?’
‘Volgens mij zijn de uitgangspunten van Regie op locatie daar heel geschikt voor. Eigen verantwoordelijkheid, daar zelf een plan voor maken, maar wel met hulp van elkaar en goede begeleiding. Zo kijken we nog onvoldoende naar de energietransitie. Het is niet voor niks dat we in Wijnjewoude al 10% meer opwekken en 10% meer besparen dan in andere dorpen.’
Hoe doe jij dat, het perspectief van de ander serieus nemen?
‘Een belangrijk onderdeel om het dorp energieneutraal te krijgen is een mestvergister. Daarvoor zijn we in gesprek met alle boeren in het dorp. We gaan daar langs, vragen of ze wel eens over mestvergisting hebben nagedacht, en zijn dan gewoon in gesprek. Alle bezwaren die zij noemen, nemen we serieus. En punt voor punt denken we mee over oplossingen.’
‘Er was geen boer die iets met de WEN (coöperatie Wijnjewoude Energie Neutraal, red.) wilde, en nu hebben 18 boeren hun handtekening gezet. Laatst kwamen we met een groep bij elkaar; dat is wel echt genieten, dat we daar op een positieve manier over in gesprek zijn. Er zit veel leed bij boeren, die willen nu echt niet nadenken over investeringen. Daar moet je andere oplossingen voor bedenken.’
Ik sprak de huidige bestuursvoorzitter van TMZ, waar jij toezichthouder bent. Hij vertelde dat als hij ergens een verhaal houdt, jij in de zaal gaat zitten om cliënten te vragen of zijn verhaal klopt.
‘Ja, dat doe ik vaak zo ja. Er zit altijd een discrepantie he, tussen hoe iets bedacht is en de praktijk. Als toezichthouder ben ik daarop gespitst. Die bestuurder heeft een idee, maar werkt dat nou in de praktijk?’
Succes en weerstand.
Hoe kijk je terug op dit jaar? Zijn er dingen waar je wakker van hebt gelegen?
‘Nou, sinds dit jaar is er een actiegroep tegen die mestvergister hè. Daar heb ik wel van wakker gelegen, dat is precies wat ik niet wil. Door deze tegenstanders word ik inmiddels wel gezien als iemand die niet wil luisteren en alleen macht door wil drukken.’
Wat deed dat met je dan?
‘Dat is wel falen natuurlijk, daar baal ik als een stekker van. Je zit te denken wat je anders had kunnen doen. En wat kan je nu doen?’
'Mijn integriteit wordt ter discussie gesteld, in een dorp wordt dat natuurlijk wel heel vervelend.’
En?
Twijfelend: ‘Soms zit je ook in een situatie dat je niet meer over de feiten kan praten. Ja, wat doe je dan hè, als dat niet lukt. Mijn integriteit wordt ter discussie gesteld, in een dorp wordt dat natuurlijk wel heel vervelend.’
‘Op een bepaald moment moet je accepteren dat het zo is. Het kan altijd anders of beter. Maar ik heb maximaal geprobeerd om een gesprek over de feiten op gang te brengen.’
‘Concreet is het bezwaar dat een mestvergister de hele dag stinkt en 25 meter hoog is. Dat is gewoon niet waar. Dus wij hebben aangeboden om op een excursie te gaan, maar de tegenstanders willen daar niet mee naartoe.’
‘Tja, op een bepaald moment moet je dan toch onder ogen zien dat anderen het anders beleven. Als we de feiten niet onder ogen kunnen zien, dan kunnen we niet met elkaar praten. En dan moet je ook maar verdragen dat je niet iedereen bereikt. Dat vind ik wel lastig.’
Terwijl jullie missie is om het met elkaar te doen…
‘Ja met elkaar hè, met elkaar. Ik zou dat heel graag willen, dat met elkaar. Dit geeft wel een deuk daarin natuurlijk. Een ander geluid kan je ook helpen, want ik heb ook blinde vlekken natuurlijk. Maar het stopt ook een keer.’
Gaan jullie de missie van WEN halen, denk je?
‘Dat hebben we niet helemaal zelf in de hand, maar die kans is wel groot. Als die mestvergister door zou kunnen gaan, dan zitten we op 70, 80 procent. Daarnaast zijn we nog bezig met een klein zonnepark, en de rest moet dan uit besparingen in het dorp komen, die kans is gewoon reëel.’
Langzaam van het podium.
‘Ik ben 69 jaar, het is ook bijna over natuurlijk hè’, zegt Pieter tegen het einde van het gesprek. ‘Dat moet ik ook een beetje gaan verdragen.’
Jij gaat toch niet stil zitten?
‘Nee, ik ga ook niet stilzitten. Maar de maatschappelijke context om m’n boodschap kwijt te kunnen houdt op. Dat moet je onder ogen zien. Ik solliciteer nog wel eens op een toezichtfunctie, maar de kans dat je die krijgt is klein.’
Lachend: ‘Ik heb wel het gevoel dat ik nog wat te geven heb. Maar ze zitten eigenlijk niet echt meer te wachten op een witte man van 69. Kijk als ze nog iets vragen, dan ben ik er. En als ze niks meer vragen, dan ben ik er ook, maar geef ik geen antwoord omdat de vraag er niet is.’
Je zegt het nog wel met een glimlach
‘Ik zeg het met een glimlach ja, hoe interpreteer jij dat?’
Dat je het nog wel zou willen, maar er ook niet te lang rouwig om wil zijn.
‘Ja, ja. Nee, ik heb genoeg gedaan. Onder ogen zien. Dat hoort bij deze fase.’
Wat wil je nog bereiken, nu je dat podium nog hebt?
‘Als we Wijnjewoude energieneutraal kunnen maken, zou dat natuurlijk fantastisch zijn. Maar ik wil me ook niet volledig mislukt voelen als dat niet lukt. Je geeft je, je doet er alles aan, en dat geeft een resultaat. Hopelijk een mooie. Maar mijn leven is niet mislukt op het moment dat WEN zou mislukken.’
‘Ze kunnen nooit zeggen, dat we ons best niet gedaan hebben. Mijn schaatstrainster geeft wel eens een aanwijzing, en dan roep ik: ik doe m’n best! Dan krijg ik altijd te horen dat dat niet genoeg is haha. Maar meer kan ik toch écht niet doen.’
|
Wat drijft professionals die veel interbestuurlijk samenwerken? Waar willen zij een verschil maken, en waarom? Overheid van Nu-redacteur Tim de Jong greep het zomerreces aan om drie van onze ervaringsdeskundigen wat langer aan de tand te voelen. |