Ga direct naar inhoud

Samenwerken met zo min mogelijk regels: de Regio Zwolle doet het

Artikel | 23-04-2020 | 09:06

Een lichte netwerksamenwerking. Zo noemt Kees Praamstra, secretaris van de Regio Zwolle, de samenwerking tussen 22 gemeenten, 4 provincies en verschillende andere stakeholders in het onderwijs en bedrijfsleven. Geen overeenkomsten, geen reglementen, geen regionale raad. Maar een coalition of the willing die elkaar wat gunt.  

Trein rijdt over spoorbrug
Beeld: ©Beeldbank Marketing Oost / Christein van Hoffen

Dat er niets is vastgelegd,  is natuurlijk niet helemaal waar. Maar het netwerk Regio Zwolle is geen klassiek samenwerkingsverband. Het heeft bijvoorbeeld geen vooraf vastgesteld budget of een gezamenlijke begroting. Ook hoeven niet alle deelnemers overal aan mee te doen. Alleen de partijen die dat willen, tekenen in op een bepaald project. Wie geen interesse heeft, hoeft ook niet mee te doen. En draagt dus ook geen lasten.

Het is niet de gemakkelijkste manier van samenwerken, geeft Praamstra toe. ‘Maar het verzekert wel dat iedereen aan tafel resultaat wil halen met elkaar. En dan ook echt meedoet.’

Praamstra noemt het ‘vrijwillig maar niet vrijblijvend’. Wanneer een partij lid wil worden van het netwerk, wordt duidelijk aangegeven hoe het netwerk opereert en welke inzet er wordt gevraagd.

‘We noemen het de drie g’s van de regio: we werken grensontkennend, we gunnen elkaar wat, en we hebben allemaal een wens te groeien.’

Grenzen ontkennen

Grensontkennend werken ligt aan de basis van de regionale samenwerking, legt Praamstra uit. ‘Het idee ontstond vanuit de stad Zwolle. Zij hadden moeite andere steden te vinden waar ze gebiedsgerichte afspraken mee konden maken. En Zwolle had het gevoel amper een idee te hebben wat er gebeurde in de regio. Dat wilden ze meer gaan afstemmen.’

Een vragenrondje in de regio leidde twaalf jaar geleden tot een eerste samenwerking tussen 14 gemeenten rondom Zwolle. Inmiddels zijn dat er 22. En zijn ook, naast Overijssel, de provincies Flevoland, Drenthe en Gelderland aangehaakt. Net als een groot aantal organisaties uit onderwijs, maatschappij en bedrijfsleven.

Praamstra: ‘We hebben zelf nooit naar uitbreiding gezocht, maar verschillende gemeenten benaderden ons of ze mee mochten doen. De omvang van het netwerk zoals-ie nu is, is hoe we ‘m voor ons zien. Dit is het gebied waarvan we kunnen zeggen: hierin werken en wonen we samen. En delen we zorg- en culturele voorzieningen.’

Niet uitgaan van bestuurlijke grenzen, maar van de grenzen die mensen in het dagelijks leven ervaren, bijvoorbeeld woon-werkverkeer. Het Daily Urban System heet dat. Praamstra geeft de woonopgave als voorbeeld.

‘De woonbehoefte neemt toe: mensen willen graag wonen in deze regio. Voorheen keken de provincies en gemeenten en woningbouwcorporaties apart naar deze opgave. Terwijl het eigenlijk heel logisch is om hem samen op te pakken. De woningmarkt in Meppel of Hattem is namelijk óók relevant voor Zwolle.’

Wat ons verbindt? 3 g’s: grensontkennend werken, elkaar iets gunnen en willen groeien

Gunnen

Het verdelen van geld, bijvoorbeeld om de verbinding tussen Meppel en Zwolle te verbeteren, kan wel eens spanning opleveren. Moet de provincie Drenthe geld steken in een weg die grotendeels in Overijssel ligt?

Praamstra: ‘Het gaat er uiteindelijk om wat het effect van de investering is in het gebied waar de mensen in leven. Eén van onze g’s is daarom: gunnen. We vormen samen één regio. Iedereen heeft ook die houding. En is overtuigd van het gemeenschappelijk belang’.

Ruzie over geld is daarom nog niet voorgekomen. Dat komt volgens Praamstra ook door de coalitions of the willing.

‘Veel regionale samenwerkingsverbanden stoppen allemaal wat geld in een pot. En uit die pot bekostigen ze dan de plannen. Dan krijg je vaak gedoe, zo van ‘mijn plan is beter dan het jouwe’. Dat doen we daarom bewust niet. We vragen alleen geld voor de basisfinanciering van het netwerk. Dat komt neer op €2,30 per inwoner van de regio Zwolle. Alle andere kosten zijn plannen die je zelf voorstelt of waar je zelf aan mee wil doen. Die financier je dus ook zelf.’

Alleen plannen waar je zelf aan mee wil doen, financier je

Groei

Verantwoording leggen de bestuurders dan ook af op lokaal niveau, in hun eigen organisatie, en niet in een apart daarvoor opgerichte raad. Om toch slagkracht te behouden, is er een regiegroep gevormd die snel besluiten kan nemen en de agenda bepaalt. Ook zijn er vijf opgaven waar de Regio zich de komende vier jaar op richt: economie, mobiliteit, human capital, leefomgeving en energie.

Praamstra: ‘Dit zijn thema’s met opgaven die je niet binnen je eigen grenzen of agenda’s kan oplossen. Maar die we echt in de regio moeten oppakken.’

De groei en ambitie van het netwerk bleef niet onopgemerkt. Met het toekennen van een Regio Deal (à 22,5 miljoen euro) door het Rijk eerder dit jaar, kan de Regio Zwolle flink aan de slag de komende periode.

Ook in tijden van corona hoeft dat geen probleem te zijn, geeft Praamstra aan. Online worden de eerste plannen al gesmeed. De regio heeft zelfs een heuse ‘coronabrigade’ in het leven geroepen, die, met een eigen website, ondernemers de weg te wijst in de crisis.

Praamstra, tevreden: ‘Daar hoefde ik bijna niets voor te doen. Dat begint gewoon te draaien. Iedereen bespeelt zijn eigen kanalen. Dan zie je onmiddellijk dat de samenwerking werkt.’

De Regio Zwolle in cijfers:
•    22 gemeenten;
•    4 provincies;
•    740.000 inwoners;
•    5 werkgebieden: economie, mobiliteit, human capital, leefomgeving en energie;
•    3 G’s: grensontkennend, gunnen, groei.

Documenten