Over- of ondergewaardeerd? ‘A.I. krijgt pas écht maatschappelijke waarde met gedegen beleid’
Aan ons vernuft zal het niet liggen. Nederland is als innovatieve handelsnatie vaak koploper in technologische ontwikkelingen. In tijden van maatschappelijke transitie zoeken we daar naar soelaas, maar hierin ontbreekt iets essentieels, ziet Wimar Bolhuis, directeur van TNO Vector. Maatschappelijke transitie vraagt ook een overheid die meer de regie neemt. In een nieuwe aflevering van ‘Overgewaardeerd/Ondergewaardeerd’ vertelt hij wat dit vergt, van de overheid als instituut en van de professional.
Artificiële Intelligentie is volgens sommigen de heilige graal. A.I. zou ons van oplossingen voorzien voor de grote maatschappelijke opgaven van deze tijd. Maar dat gaat niet vanzelf, ziet Wimar Bolhuis: ‘A.I. is voor mij nog altijd overgewaardeerd!’
Bolhuis is econoom en bestuurskundige. Sinds 2022 is hij directeur bij TNO Vector – centrum voor maatschappelijke innovatie en strategie: ‘Met TNO Vector willen wij richting en snelheid geven aan de grote maatschappelijke transities van deze tijd.’ Naast zijn functie bij TNO geeft hij les aan de Universiteit Leiden. Eerder werkte hij als ambtenaar bij SZK en was hij politiek actief voor de PvdA.
‘De technologie an sich is natuurlijk fantastisch’, vertelt Bolhuis. A.I. zal heus mooie dingen gaan betekenen voor de economie en de samenleving. Maar dat betekent dat je ook heel goed moet nadenken over hoe je zulke technologie – op een maatschappelijk wenselijke manier – toepast; volgens Bolhuis krijgt die technologie pas écht waarde door haar te voorzien van gedegen beleid en regelgeving. ‘Het gesprek over hoe dat eruit zou moeten zien, en hoe je dat vervolgens inbedt in organisaties, loopt enorm achter’, aldus de directeur.
Tijdrovende tegenstellingen
Grote maatschappelijke transities, stelt Bolhuis, vragen om een ‘bepaalde mate van regie’. Overheden op lokaal, regionaal en nationaal niveau moeten zich daarvoor meer op dezelfde manier gaan gedragen.
Nog te vaak, ziet Bolhuis, is wetgeving op een bepaald bestuursniveau verouderd ten opzichte van het andere, of werkt wetgeving elkaar regelrecht tegen: ‘Nationaal klinkt dan bijvoorbeeld de roep om het gebruik van groene waterstof, terwijl vervolgens blijkt dat er lokaal allerlei veiligheidseisen gelden waardoor dat dan niet kan.’ Bovendien, die tegenstellingen komen we vaak pas onderweg tegen, vertelt hij, en dat kost een hoop tijd terwijl haast nu geboden is.
Verder gaat Bolhuis in op begrippen als ‘Nederland Transitieland’, de ‘Rijksoverheid’, ‘polderen’ en de ‘Transformatieve overheid’.
Overgewaardeerd/OndergewaardeerdIn de videorubriek van Overheid van Nu interviewen we dwarsdenkers in en rond het openbaar bestuur aan de hand van actuele begrippen. |