‘Even een uurtje online op een vast tijdstip - even inchecken bij elkaar’
Wat waren in 2024 de belangrijkste thema’s? En zijn ze dat ook in 2025? Dit keer: de verbinder. Ook wel: de liaison, de dealmaker, het tussenteam. Ja, ‘verbinden’ is een uitgekauwd begrip – het is iets wat we allemaal (zeggen te) willen. Deze tegenhanger van ‘polariseren’ past elke deugdelijke ambtenaar en bestuurder. Maar willen is nog geen doen. Afgelopen jaar leerden we hoe je dat nou doet, dat verbinden.
Cor Beekmans, liaison
‘Zat ik bij de regio aan tafel, dan was ik van het Rijk, bij het Rijk was ik de man uit de regio.’ Zo vat Cor Beekmans zijn rol in het bejubelde overheidsprogramma ‘Ruimte voor de Rivier’ samen.
Cor was hoofd Riviertakmanagement (RWS) en zelf een van de riviertakmanagers. Edgar Keukenmeester, destijds programmadirecteur (RWS), vertelde aan Overheid van Nu hoe de negen riviertakmanagers zorgden voor gelijkwaardige samenwerking tussen Rijk, regio en burgers:
‘Riviertakmanagers waren officieel verbonden aan het programmabureau. In de basis omgevingsmanagers, maar wel met veel inhoudelijke kennis van zaken. Ze waren continu op pad, hadden allemaal een riviertak onder hun hoede, en zaten wekelijks bij de verschillende projectteams (van gemeenten, waterschappen of provincies die de projecten voor Ruimte voor de Rivier uitvoerden) aan tafel. Ze fungeerden dan als counterpart van de projectleiders. Niet ter controle, maar juist om mee te denken over wat er speelt en hoe dat op te lossen.’
‘Zo konden zij vroegtijdig mogelijke obstakels in de programma-uitvoering signaleren. Daardoor werden wij als programmadirectie eigenlijk nooit verrast. Op programmaniveau konden wij dan meedenken over oplossingen, inhoudelijk of financieel. We zorgden als programmabureau ook dat we die specifieke expertise altijd in huis hadden en dat werkte heel erg goed.’
Zelf noemt Cor Beekmans deze verbindende rol tussen programmabureau en projectteams graag de ‘liaison-functie’: ‘Zonder liaisons hoef je niet aan zo’n groot en complex programma te beginnen’, zegt hij. ’Je moet als liaison wel flexibel en veelzijdig zijn, beweeglijk ook, graag op pad zijn. Je bent begeleider, toetser, medeopdrachtgever, coach… eigenlijk alles wat nodig is om dat onbetwiste einddoel van het programma te halen.’
Hier lees en beluister je de verhalen van Cor Beekmans en Edgar Keukenmeester:
Interview met Edgar Keukenmeester
Interview met Cor Beekmans
Podcast ‘Interbestuurlijk'
’Je moet als verbinder wel flexibel en veelzijdig zijn, beweeglijk ook, graag op pad zijn’
Gertine de Gunst, dealmaker
‘De essentie van de dealmaker is dat je er bent voor de regio én voor Den Haag - het is allebei’, zegt Natalie Burgers, programmadirecteur Regio Deals bij het ministerie van BZK en bedenker van de dealmaker. Haar typering van de dealmaker sluit aan bij die van de liaison van Cor Beekmans hierboven.
Gertine de Gunst is zo’n dealmaker. Een mooie functie, vindt ze: ‘Je hebt een behoorlijk vrije rol. Je bent je eigen instrument.’ Het werk van de dealmaker komt neer op het verbinden van werelden en het voor die verschillende werelden zijn van een kritische vriend, zegt ze. ‘Je moet ook kunnen prikken, doorvragen: klopt jullie verhaal? Sluit het aan op wat er nu echt nodig is in deze regio? Maar sluit het ook aan bij beleid dat in Den Haag wordt gemaakt?’
Voor Gertine betekent het dat ze in Den Haag zowel als in de regio veel op pad is, zeker als ze in een nieuwe regio aan de slag gaat: ‘Ik wil het gebied - het DNA ervan – kennen. En dat lukt niet als je je beperkt tot Teams of bellen. Je moet echt op bezoek gaan, fietsen, wandelen. Praatjes maken, gesprekken voeren. Oók de moeilijke gesprekken.’
Want die moeilijke gesprekken zijn ook onderdeel van het verbinden. Snappen waar de Haagse ambtenaren mee zitten te worstelen, waar hun pijn en ongemak zitten – en dat kunnen vertalen naar de mensen in de regio. Maar ook zorgen dat ook die Haagse ambtenaren net als Gertine op pad gaan in de regio waarmee zij te maken hebben.
Natalie: ‘Over dat deal maken hangt soms zo’n zalvend aureool van “we doen het allemaal gezellig samen”. Maar het is af en toe ook echt wel even hard tegen hard en dat is maar goed ook. Je moet elkaar wel echt snappen: dit gaat jou helpen en dit gaat mij helpen en oké, daarom doen we dit ook samen.’
Hier lees en beluister je de verhalen van Gertine de Gunst en Natalie Burgers:
Interview met Natalie Burgers
Podcast Welvarende regio’s’
Interview met Sjoerd Jansen van Twente Board Development
‘Je hebt een behoorlijk vrije rol; je bent je eigen instrument’
Marije Bierlaagh, tussenteam
Als wijkmanager, als gebiedsmanager en in haar huidige, naamloze functie in het ‘tussenteam’, is Marije Bierlaagh al 25 jaar de verbindende schakel tussen inwoners en ambtenaren in de gemeente Amsterdam. ‘Altijd’, zegt ze zelf, ‘met net iets meer affiniteit met de buitenwereld dan met de ambtelijke wereld’.
Afgelopen jaar werkte ze onder de paraplu van ‘participatie en democratisering’ onder meer in het ‘tussenteam’ dat een verbindende rol speelt tussen inwoners en ambtenaren. Specifiek begeleidde het tussenteam een co-creatietraject waarin buurtplatformvertegenwoordigers en gemeenteambtenaren gezamenlijk zorgden dat het buurtplatformrecht goed terechtkwam in de nieuwe participatieverordening van de gemeente.
Maar het tussenteam heeft een ruimere opdracht. Mike Brantjes van buurtplatform Hart voor de K-Buurt zegt: ‘Het tussenteam is niet alleen belangrijk voor de totstandkoming van dit buurtplatformrecht, we zagen dat we ineens een soort buitenboordmotortje erbij hadden gekregen. Je moet je voorstellen dat er eigenlijk continu allerlei dingen spelen. Ik wil het niet meteen conflicten noemen, maar er is altijd wel schuring op enig moment. En dan is het heel fijn dat je een sparringpartner hebt van binnen de overheid, die de overheid snapt en ons kan uitleggen wat er gebeurt. Maar ook omgekeerd, die ons kan uitleggen binnen die overheid. Dat is wat het tussenteam in essentie doet.’
Marije over het tussenteam: ‘Ik noem het een soort vertrouwensruimte. Heel belangrijk daarbij is het wekelijkse overleg met de buurtplatformen. Even een uurtje online op een vast tijdstip. Wie kan, is erbij. Je spreekt elkaar even over wat er speelt. Even inchecken bij elkaar. Soms gaat alles goed, soms is alles ellende - dat vaste overleg helpt om elkaars werelden te begrijpen. De overheid is voor de buitenwereld soms toch een ondoorgrondelijke blackbox – dus dan vragen de buurtplatformen aan ons: wat gebeurt er nu? Wat betekent dit? Waarom horen we niets?’
‘Het is voor onszelf ook een reality check, die maakt dat we ons weer realiseren hoe pittig het werk in de buurten is en waar je allemaal tegenaan loopt, wat voor strijd je moet leveren. Dat wekelijkse overleg was in de totstandkoming van het buurtplatformrecht onze basis en heeft voor ons allemaal veel betekend. Het is een beperkte tijdsinvestering met als opbrengst dat je de hele tijd van elkaar op de hoogte bent. Zo bouw je ook langzamerhand vertrouwen op. En uiteindelijk zo veel mogelijk gelijkwaardigheid.’
Hier lees en beluister je de verhalen van Marije Bierlaagh en Mike Brantjes:
Interview met Marije Bierlaagh
Podcast ‘Burger Centraal’
Podcast Mike Brantjes