Christiaan van der Kaaij: ‘Goed dat dealmakers de ruimte krijgen in Regio Deals’
De Regio Deals zoals die sinds 2018 worden vormgegeven, hebben een zekere schoonheid, vindt NSOB-onderzoeker Christiaan van der Kaaij. ‘Den Haag heeft niet de pretentie om even beleid te komen opleggen, maar wil afstemmen en voortbouwen op wat er al is. Mede dankzij de inzet van dealmakers wordt er maatwerk geleverd. Dat levert ongelijke resultaten op, maar dat is niet erg. Zolang er maar geen ongelijke behandeling ontstaat.’ Christiaan van der Kaaij treedt op in de live-podcast ‘Welvarende regio’s’ op donderdag 12 september.
Tot en met eind oktober kunnen regio’s hun voorstel indienen voor een Regio Deal in de zesde en laatste tranche Regio Deals. De gehonoreerde voorstellen gaan naar verwachting in de loop van 2025 van start.
Zo komt er een einde aan een instrument dat in 2018 voor de eerste keer werd ingezet en waar het Rijk al met al 1,8 miljard euro in heeft geïnvesteerd. Het nieuwe kabinet geeft aan de Regio Deals te willen doorontwikkelen naar een ‘strategische investeringsagenda’.
In Regio Deals werken Rijksoverheid en regio's samen om de kwaliteit van leven, wonen en werken van inwoners en ondernemers te verhogen in de bewuste regio. Een regio maakt dan een voorstel voor een programma met een looptijd van plus minus vier jaar. De kosten worden evenredig gedeeld.
Christiaan van der Kaaij schreef eerder dit jaar samen met drie collega’s het essay ‘Kwesties op de kaart’, een onderzoek naar de netwerkaanpak van droogte in de Achterhoek en de Liemers. Geen Regio Deal, maar wel een regionale samenwerking waarbij verschillende overheden en maatschappelijke partijen gezamenlijk optrekken. En met een aanpak die zelfs op internationale bewondering mag rekenen. Maar de aanpak is inmiddels ook vijf jaar bezig en dan dient de vraag zich aan: hoe nu verder? Over hoe je die vraag kunt benaderen en uiteindelijk beantwoorden, doet het essay rake aanbevelingen, waarbij ook scherp wordt gekeken naar wat die aanpak in de eerste plaats tot een succes maakte.
‘Den Haag heeft nu gelukkig niet de pretentie dat het even komt uitleggen hoe het in elkaar zit en hoe het moet’
Wakker geschrokken
Nu de Regio Deals, die een gemiddelde looptijd hebben van vier jaar, hun laatste fase ingaan, roept dat ook de ‘hoe nu verder’-vraag op. Twente heeft bijvoorbeeld een deal in de tweede en de vierde tranche binnengehaald. Twente I wordt eind 2025 afgerond, Twente II is vorig jaar begonnen. Hoe zijn die deals tot stand gekomen? Hoe werken ze? Wat is het perspectief op de langere termijn? We gaan het bespreken in de live-podcast ‘Welvarende regio’s’ op donderdag 12 september – je kunt daar als lezer bij zijn.
Van der Kaaij is in ieder geval enthousiast over het pad van regionale samenwerkingen dat het Rijk is ingeslagen. ‘Na jaren van verwaarlozing van de regio’s is Den Haag wakker geschud en lijkt het alsof er een soort inhaalslag wordt gemaakt. Daarbij loop je in de regel wel het gevaar dat je je vergaloppeert. Wie kent niet de ervaring van plotseling wakker schrikken van de wekker. Door die schrik maak je ineens enorm veel haast en wil je alles even heel snel regelen en doen. Zo’n stressreactie kan ook leiden tot overkill en tot bevoogdend handelen waarbij de mensen voor wie je het doet, gemakshalve even over het hoofd worden gezien. De goedbedoelde, helpende hand kan dan als een corrigerende hand worden ervaren.’
Maar Van der Kaaij voegt daar meteen aan toe dat hij dat bij de Regio Deals niet ziet gebeuren. ‘Den Haag heeft niet de pretentie dat het even komt uitleggen hoe het in elkaar zit en hoe het moet. De Regio Deals willen juist meeveren met datgene wat al op lokaal niveau bestaat en werkt. De werkwijze wordt afgestemd op de lokale cultuur en context.’
‘Dealmakers kunnen zo doorbraken realiseren die anders veel moeilijker bereikt zouden worden’
Dealmaker
Het schone van veel Regio Deals, vindt hij, is dat ze allemaal op hun eigen manier vorm krijgen. Daarin speelt de ‘dealmaker’ een bepalende rol. Dat is iemand die de regionale wereld en de Haagse wereld beide kent, met elkaar kan verbinden en kan laten samenwerken. En die daar vanuit beide werelden ook echt de ruimte en gelegenheid voor krijgt. ‘Dealmakers kunnen zo doorbraken realiseren die anders veel moeilijker bereikt zouden worden.’
Zo ontstaat er per regio maatwerk en welbeschouwd is dat bijzonder. Van der Kaaij: ‘Den Haag is van oudsher beducht voor ongelijkheid. Als de ene regio zoveel krijgt onder die en die voorwaarden, dan moet de andere regio daar precies zo ook aanspraak op kunnen maken. Waarbij het dan ook kan gebeuren dat het hele feest niet doorgaat omdat het ‘gelijksbeginsel’ niet voldoende kan worden toegepast. Maar hier zie je dat de Regio Deals ongelijke resultaten opleveren zonder dat dat erg is. Zolang er maar geen ongelijke behandeling ontstaat.’
Christiaan van der Kaaij (NSOB) neemt deel aan ‘Welvarende regio’s’, het live event op 12 september a.s. voor bevlogen ambtenaren die de overheid beter willen maken en een bijzondere interesse hebben voor regionale samenwerking.
Samen met Natalie Burgers (programmadirecteur Regio Deals), Sjoerd Jansen (Twente Board) en Jasper Kerkwijk (dealmaker Regio Deal Twente I en II) deelt hij zijn ervaringen en inzichten over het ontwikkelen van regionale samenwerking.
Kom naar dit leerzame, informele en gezellige event op donderdag 12 september a.s. van 17 tot 19 uur. Toegang gratis. Meer info vind je hier. Aanmelden kan hier.