Deze podcast maakt de knelpunten en morele dilemma’s in de uitvoering inzichtelijk
Waarom lijkt het soms alsof de overheid niet ingrijpt? En tegen welke knelpunten en morele dilemma’s loopt de uitvoering aan? Die vragen staan centraal in de podcast De Uitvoering. Achter de schermen bij Justitie en Veiligheid van het gelijknamige ministerie. Voor de beantwoording kijken de makers mee in vijf organisaties, waaronder de Raad voor Rechtsbijstand en de Raad voor de Kinderbescherming.
In de aflevering waarin presentator Milou Brand in de Raad voor Rechtsbijstand duikt, gaat het om de bijdrage die burgers kunnen krijgen als ze juridische bijstand nodig hebben. Op papier zijn die mogelijkheden er, maar in werkelijkheid vallen veel mensen – bijvoorbeeld bij ogenschijnlijk simpele kwesties als een boete of geschil met de huisbaas – buiten de boot: zij kunnen geen bijdrage krijgen. De reden daarvoor is bijvoorbeeld dat de zaak volgens de wet ‘te weinig complex’ is. Het idee erachter is dat burgers zichzelf zouden moeten kunnen helpen in dit soort zaken.
Schrijnende gevallen
Althans, dat was tot de zomer van 2021 zo, want bij het horen van schrijnende gevallen in het NOS Journaal kwam directeur van de Raad voor Rechtsbijstand Irene Nijboer meteen in actie. ‘De Vereniging Sociale Advocatuur stelde [in het journaal] aan de kaak dat de Raad heel streng met de regels omgaat en daardoor vallen mensen buiten de boot die eigenlijk gewoon hulp nodig hebben.’ Nijboer vroeg bij haar eigen organisatie, het Juridisch Loket en de Nederlandse orde van advocaten direct hoe de vork in de steel zat.
Van haar eigen mensen kreeg ze te horen dat de regels nu eenmaal zo zijn: alleen in het geval van juridisch complexe zaken is een bijdrage zeker. De Nederlandse orde van advocaten gaf aan dat er in de wet een soort omissie is, omdat wordt verondersteld dat mensen het allemaal zelf kunnen regelen, bijvoorbeeld het indienen van een bezwaar bij de Belastingdienst. ‘Maar dat is niet zo,’ reageert Nijboer in de podcast. ‘Veel situaties zijn zo complex geworden dat je niet meer kunt verwachten dat de mensen het zelf kunnen.’
Eigen regeling
Tweede Kamerleden stelden naar aanleiding van het nieuwsbericht een onderzoek in, maar daar wilde Nijboer niet op wachten. Het veranderen van de wet was ook te omslachtig en te langzaam, dus zette de Raad voor Rechtsbijstand samen met het Juridisch Loket en de Nederlandse orde van advocaten een eigen regeling op waardoor mensen makkelijker door een advocaat geholpen kunnen worden. De regeling ging per 1 juli 2021 in – slechts een maand of vier, vijf na het horen van de schrijnende gevallen op het NOS Journaal was er een oplossing waar burgers echt iets aan hebben.
Misverstanden
De podcast De Uitvoering. Achter de schermen bij Justitie en Veiligheid is complexe kost en daarom is het noodzakelijk er echt even voor te gaan zitten. Maar vanwege de actuele en belangrijke problematiek, de (zelf)kritische en onderzoekende aard en de uitstekende presentatie is de serie het luisteren meer dan waard voor iedereen die een kijkje wil nemen in de keuken van uitvoeringsorganisaties. Dat dat geen gek idee is, blijkt ook uit het interview met professor Publiek Management Sandra van Thiel op Overheid van Nu.
De podcast is te beluisteren op alle bekende podcastplatformen. Op 17 oktober vindt de derde bijeenkomst van Ambtenaar van Nu plaats, het leerprogramma van Overheid van Nu voor bevlogen ambtenaren. In die derde sessie staat de uitvoering centraal. Hoe zorg je als uitvoerder voor beleid dat goed is voor de inwoner?
Op deze pagina staat meer informatie en is aanmelden mogelijk.