Ambtelijke integriteit is ook: zorgen dat je niet wordt omgekocht
Bij ‘integriteit van de ambtenaar’ doelen we tegenwoordig vaak op diens morele kompas. Bijvoorbeeld: vind ik bepaald beleid ethisch verantwoord? Maar ambtelijke integriteit gaat ook over actuele, ‘hardere’ zaken als omkoping en fraude. Hard nodig om ook daar nu meer aandacht aan te besteden, aldus Rijksrecherchedirecteur Arthur van Baaren en BZK-minister Hanke Bruins Slot.
Het interview van NRC met algemeen directeur van de Rijksrecherche Arthur van Baaren loog er afgelopen mei bepaald niet om: criminelen zoeken in Nederland structureel naar corrupte ambtenaren om om te kopen. In ruil voor waardevolle informatie bieden criminelen en hun tussenpersonen grof geld aan corrupte ambtenaren, zo volgde uit een onderzoek van de Rijksrecherche en de Landelijke Recherche naar grote hoeveelheden data uit cryptotelefoons.
Bewust zoeken naar ambtenaren
Het aantal omkoopzaken is al enkele jaren stabiel, zegt Van Baaren in NRC. Hij maakt zich vooral zorgen over de aard van de zaken: ‘We zien dat het corrumperen van ambtenaren een verdienmodel is geworden in het criminele milieu. Voorheen zag je dat een crimineel en een ambtenaar elkaar kenden, via school bijvoorbeeld, of uit de buurt. En die relatie leidde dan tot corruptie of het lekken van informatie. Nu zien we tussenpersonen die bewust op zoek gaan naar ambtenaren die ze kunnen corrumperen.’
Ogenschijnlijk eenvoudige informatie als persoonsgegevens, kentekens, woonadressen en bedrijfsnamen is interessant voor criminelen, waarschuwt Van Baaren. ‘Voor dat soort informatie is in het criminele milieu veel belangstelling. En we zien regelmatig dat organisaties, die dit soort gegevens beheren, en de medewerkers die er werken, zich daar niet of nauwelijks bewust van zijn. Iets als een kenteken lijkt heel onschuldig maar het lekken van dat soort informatie kan hele grote gevolgen hebben. Wij zien in onze onderzoeken bijvoorbeeld dat er een relatie is tussen gelekte informatie en excessief geweld in het criminele milieu. En het gaat niet over incidenten.’
‘Wij zien dat er een relatie is tussen gelekte informatie en excessief geweld in het criminele milieu. En het gaat niet over incidenten’
Handboek Integriteit
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot gaf bij BNR Radio aan dat ze Van Baarens zorgen over corrupte ambtenaren deelt. Om corruptie ‘blijvend te bestrijden’, heeft de minister voor het eerst in jaren alle integriteitsregels in één nota bijeengebracht: ‘Nu kan het openbaar bestuur beter kijken naar welke regels en acties nodig zijn om de integriteit te verhogen.’
Het gaat om het Handboek Integriteit. Het doel? Decentrale overheden ondersteunen bij het bevorderen van de bestuurlijke integriteit en de aandacht voor het onderwerp en het integriteitsbewustzijn bij politieke ambtsdragers vergroten. In april van dit jaar werd ook de Kamerbrief integriteitsbeleid openbaar bestuur verstuurd.