Town Deal Sterke Streken: nieuw perspectief voor een dorp als Steenderen

Artikel | 12-06-2023 | 15:56

De Town Deal in 1 minuut Nieuwe vorm van samenwerken waarin middelgrote en kleine gemeenten, het rijk, kennisinstellingen en private partijen kennis en ervaring delen. Doel is om vraagstukken over wonen, werken, leven en recreëren het hoofd te bieden. Met als ultieme uitkomst vernieuwende ideeën voor de doorstroom op de woningmarkt en het vergroten van het woningaanbod, het behoud van lokale voorzieningen, verduurzaming en vergroting van de economische kwaliteit van een gemeente of regio. Om de meedenk- en meewerkkracht te organiseren op de hulpvragen is een Impactpool gevormd met experts en doeners uit het publieke, private en kennisdomein. Met deze pool committeren verschillende organisaties zich om tegen gereduceerd tarief, of vanuit een Social Return On Investment-verplichting (SROI), een maatschappelijke meerwaarde te leveren in de deal. De opgedane kennis en lessen worden gedeeld zodat ook andere gemeenten hier hun voordeel mee kunnen doen.

Kleine en middelgrote gemeenten staan voor grote uitdagingen. Met de bevolkingsdaling door vergrijzing en ontgroening aan de ene kant, én een rem op de groei door een tekort aan woningen aan de andere kant. Tel daarbij op de landbouwtransitie, de energietransitie, de stikstofproblemen, jeugdzorgproblemen en een summiere uitvoeringscapaciteit, en je hebt ambtenaren van lokale landelijk gelegen gemeenten die (soms) staan te springen om extra meedenkkracht. Gemeenten zoals de deelnemende Town Deal-gemeenten Bronckhorst, Voerendaal, Noardeast-Fryslân, het Hogeland en Beesel. Die allemaal met vertegenwoordigers naar de Achterhoek zijn gekomen.

Bundeling van krachten

Waar je aan één kant de zorgen hoort uit Friesland, Groningen, Limburg en Gelderland, klinkt aan de andere kant trots. Om te beginnen met de voorzitter van de Dorpsraad van Steenderen, Rieks Eggens. ‘We zijn hier in Steenderen, een dorp met 600 vrijwilligers op 2000 inwoners. Vrijwilligers die hebben gezorgd dat we nu samen in dit mooie ontmoetingscentrum zitten. Zij hebben van deze oude school een plek gemaakt voor muziek, spel, theater en ontmoeting.

De ene vrijwilliger was architect, de andere sociaal werker, weer een ander docent. Samen hebben zij de krachten gebundeld. Zoals je ziet, kunnen dan mooie dingen ontstaan hier in het dorp. Helemaal als je beseft dat dit een van de vijf scholen is in Steenderen die we hebben moeten sluiten.’

Het is een voorbeeld waar minister Hanke Bruins Slot slim op inspeelt. Ook zij is naar de Achterhoek gereisd om het belang van de lancering van de Towndeal Sterke Streken te benadrukken. Den Haag heeft oog voor de regio, de regio heeft oog voor Den Haag. Ze zegt: ‘Die bundeling van krachten die hier heeft plaatsgevonden om dit centrum te realiseren, met ieder een eigen inbreng, die willen wij ook realiseren. De Town Deal is het ultieme voorbeeld van gebruik maken van elkaars expertise. Doen waar je goed in bent en elkaar versterken.’

Een pond veren vliegt niet, als er geen vogel in zit

Bruins Slot is zichtbaar onder de indruk als ze hoort hoeveel vrijwillige activiteiten in Steenderen en de omgeving plaatsvinden. ‘De gemeente Bronckhorst heeft een totaal oppervlak van 28.642 hectare en een omtrek van 108 km. Ga er dan maar aan staan om zoveel verbondenheid tussen de mensen te hebben. Het is een kracht die je moet koesteren.’ Het zijn woorden die extra kracht krijgen als Troubadour Gery Groot Zwaaftink ze op het podium een poëtische lading geeft.

‘Een pond veren vliegt niet als er geen vogel in zit.’ Om te vervolgen met: ‘Je kan als dorp de mooiste landschappen hebben, de mooiste geschiedenis, de mooiste gebouwen. Als de mensen elkaar niet aankijken, elkaar niet kennen, buiten elkaar om leven, dan zit er geen ziel in het gebied. Juist het verenigingsleven, het klaarstaan voor de ander, het samen de schouders eronder zetten, maakt een landelijk gebied tot een leefbaar gebied.’

Unieke uitdagingen

De troubadour gaat weer zitten. Vier wethouders en een burgemeester van de deelnemende gemeenten stappen naar voren om in gesprek te gaan met de minister. Allen hebben ze eigen uitdagingen die ze met de Town Deal willen aanpakken. Zo gaat Noardeast-Fryslân 7000 oude woningen toekomstbestendig maken en verduurzamen. Het zijn woningen die karakteristiek zijn voor de provincie, maar waarvan de eigenaren financieel niet in staat zijn om een verduurzamingsslag te maken. Door gebruik te maken van kennisinstellingen en innovatieve bedrijven (in de bouw, circulaire economie, biodegradable isolatiemateriaal) binnen de gemeentegrenzen, wil de gemeente gezamenlijk het doel realiseren.

De ontvangende gemeente Brockhorst gaat samen met inwoners, ondernemers en experts, zowel vanuit het rijk als de omgeving, onderzoeken hoe de gemeente de lokale en duurzame energievoorzieningen kan optimaliseren. Doel is om in te zoomen op dorpskern Steenderen en daar aan te sluiten bij al bestaande samenwerkingen tussen bedrijven, maatschappelijke organisaties en inwoners. Zo levert waterzuiveringsbedrijf Waterstromen al decennialang biogas aan aardappelverwerker Aviko. Aviko levert op zijn beurt restwarmte aan het nabijgelegen buitenzwembad en de school. Hoe kan deze samenwerking via een nieuwe impuls bijdragen aan de leefbaarheid en energietransitie in Steenderen?
 

Erkenning en herkenning van de regio

Eventuele zorgen over het idee dat de te grote afstand tussen Den Haag en de deelnemende gemeenten neemt Bruins Slot direct weg. ‘Voor mij is het rapport ‘Elke Regio Telt’ één van de belangrijkste rapporten. Als je bij een gemeente komt, zoals vandaag hier in Gelderland, dan ervaar je direct het enthousiasme van de mensen. Daardoor kom je automatisch al terug. We gaan echt een nieuwe fase in met elkaar waarbij mijn collega’s van het ministerie aanschuiven bij de lokale gemeenten.   

‘En dan niet digitaal, dat zie ik niet als echt samenwerken. Het gaat hier om erkenning en herkenning van de regio. Niet alleen met woorden, maar juist ook met daden. Dat geldt ook voor mij persoonlijk. Weet dat als ik me ergens aan committeer, je mij daaraan kan houden. Daar zit toch nog iets militairs in mij.’

Gaat om de toekomst van Jorik

Staat genoteerd. Ook door de aanwezige jeugdburgemeester Jorik, die graag in de toekomst in zijn gemeente Bronckhorst wil gaan/blijven wonen. Als symbolisch moment poot hij samen met de minister een boom voor het ontmoetingscentrum. De Town Deal Sterke Streken staat in de grond. Nu zaak om samen te zorgen dat deze boom optimaal gaat groeien en bloeien. Met daarbij de wijsheid en kracht van de unieke regio’s in pacht. Want, hoor je de Troubadour denken als het ontmoetingscentrum in Steenderen langzaam leegstroomt, ‘een vogel vliegt niet als er geen vogel in zit.’

Town Deals zijn ontwikkeld met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Platform 31 en de koepelorganisaties van middelgrote (M50), kleinere (K80) en plattelandsgemeenten (P10). Ze zijn een aanvulling op City Deals, waar grootstedelijke vraagstukken in stedelijke gebieden centraal staan, in samenwerking met het programma Regio’s aan de grens. Verder lezen:

https://agendastad.nl/start-nieuwe-vorm-kennisuitwisseling-tussen-gemeenten-en-het-rijk/