Katrien Termeer (ROB): ‘Kijk of je beleid ook echt werkt’
Deze hele maand november organiseert de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) de Maand van het Gezag. ROB-raadslid en medeorganisator Katrien Termeer: ‘Voor gezag moet je als overheid bekwaam, betrouwbaar en betrokken zijn. Onderdeel daarvan is dat je echt kunt luisteren zodat je weet wat er leeft onder de mensen.’
De Maand van het Gezag is gevuld met publieke debatten, blogs, een podcastserie en diverse bijeenkomsten en presentaties voor onder andere raadsleden, wethouders, studenten en jongeren. Op 10 november werd als onderdeel van deze themamaand het signalement Gezag herwinnen overhandigd aan minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Katrien Termeer, hoogleraar Bestuurskunde aan Wageningen Universiteit en vicevoorzitter van de ROB, deed de uitreiking.
Hoe staat het gezag van de overheid onder druk?
‘Burgers zijn mondiger geworden. Machtsuitoefening door de overheid is minder vanzelfsprekend geworden. Maar dit is niet per se een probleem: kritische burgers houden de overheid ook scherp.’
‘Het heeft er vooral mee te maken dat de overheid daar onder druk staat waar je de woorden ‘crisis’ of ‘affaire’ ziet opduiken: de asielcrisis, de stikstofcrisis of de toeslagenaffaire. Juist op die thema’s is overheidsgezag van groot belang. Zonder gezag is het erg lastig om complexe problemen op een effectieve en legitieme manier op te lossen.’
Hoe kon dat gebeuren?
‘De overheid heeft zich deels van haar slagkracht laten beroven door taken uit te besteden aan de markt. Maar het is te eenvoudig om te zeggen dat een grotere overheid de oplossing is.''
Als ROB identificeren we verschillende specifieke tekorten: tekort aan kennis en kunde, tekort aan (proces)ervaring, verlegenheid in het maken van morele keuzes, en de kloof tussen overheid en burger. Hierdoor staan de drie B’s onder druk: een overheid die te weinig bekwaam, betrouwbaar en betrokken is, kan niet met gezag te werk gaan.’
Wat kunnen we doen?
‘De ROB geeft nu een signalement af. Nog geen advies omdat we nog niet in de positie zijn om dat te geven. Daarom is deze Maand van het Gezag belangrijk. Dit is de eerste fase - het starten van een gesprek. We merken dat het leeft bij mensen, en dat het aandacht nodig heeft. Hoe kunnen we concrete ideeën ontwikkelen om de bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid van de overheid, en daarmee haar gezag, te versterken?’
‘We willen een beter beeld creëren van gezag als abstractie en van het gezicht van gezag. Het is belangrijk om echt goed te kunnen luisteren. Dat moet ontwikkeld worden. Of, om een eenvoudig voorbeeld te geven: ga eens op de betreffende plek kijken of je beleid ook echt werkt.’
Doe mee
De ROB organiseert zelf een hoop activiteiten, maar nodigt nadrukkelijk iedereen uit om zelf bij te dragen aan de discussie. Je kunt ook zelf een activiteit organiseren. Dus ook in dat opzicht is dit een signalement: een oproep om mee te doen! Klik hier voor de link. De ROB gaat de komende jaren verder met het onderzoeken van het functioneren van de overheid, ook vanuit het perspectief van de burger.