Luistertip: podcast Onder Planologen – Van vinexwijk tot inclusieve stad
Kwesties van ruimtelijke ordening vragen bij uitstek om een strakke interbestuurlijke samenwerking. Juist daarom is Onder Planologen van planologen Peter Pelzer, Lilian van Karnebeek en Jannes Willems zo interessant. In elke aflevering van de podcast behandelen zij met betrokkenen een Nederlands planologisch concept, van revolutiebouw tot vinex en van de adaptieve- tot de inclusieve stad.
Hoe kunnen we Nederland het beste inrichten? Of, anders gezegd: ‘Wat is de best denkbare wederkerige aanpassing van ruimte en samenleving, zulks ter wille van die samenleving?’ Die vraag proberen Pelzer, Van Karnebeek en Willems in hun podcast te beantwoorden en daarmee begint elke aflevering dan ook, bij wijze van missiestelling.
De presentatie en de montage mag dan soms wat stuntelig zijn, de inhoud van Onder planologen maakt veel goed. De gasten, waaronder stadsgeograaf Cody Hochstenbach, medewerkers van het Planbureau voor de Leefomgeving en architect Lorien Beijaert van bureau Studio L A, dat architectuur inzet om steden inclusiever te maken, krijgen alle ruimte om hun expertise te delen.
De adaptieve stad
In de eerste afleveringen staan historische concepten als revolutiebouw en de vinexwijk centraal, maar in de latere afleveringen gaat de blik op de toekomst.
Misschien wel de interessantste aflevering is die over de adaptieve stad, met gasten Anne Loes Nillesen (oprichter en directeur van stedenbouwkundig adviesbureau Defactor, dat in het ontwerp van ruimte meer rekening houdt met het klimaat) en Ward Rauws (universitair hoofddocent planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen). Allebei proberen ze adaptatie concreet te maken.
‘Adaptieve planning gaat om het vermogen om te kunnen reageren op veranderingen,’ stelt Rauws. Dat gaat lang niet altijd goed, toont bijvoorbeeld het megalomane plan voor de metro in het Belgische Charleroi. Volgens het masterplan waren er acht metrolijnen gepland, waarvan er drie zijn gebouwd en twee in gebruik zijn genomen.
Rauws: ‘Dit laat zien dat er soms een mismatch is tussen waarin je geld investeert en wat eigenlijk de behoefte is. Niet voldoende reageren is niet alleen zonde, maar kan ook problematisch zijn. Als het gat tussen plannen en behoeften te groot is, dan zijn je plannen niet adaptief genoeg.’
Voor Nillesen is het hoofddoel van adaptatie het voorkomen dat het klimaat verandert.
‘En daar zitten belangrijke ontwerpopgaven op. We moeten dus kijken naar verschillende klimaatscenario’s en in de ontwerpen van nu rekening houden met mogelijke toekomstige veranderingen.’ Nillesen vindt vooral de bodemdaling urgent, al noemt ze ook de hitte in de stad een belangrijk onderbelicht thema. Terwijl Nederland in rap tempo verstedelijkt, wordt er niet altijd gedacht aan voldoende koele plekken.
Zelf luisteren
Onder Planologen is niet alleen interessant voor mensen in het vakgebied, maar voor iedereen die bezig is met complexe opgaven waarin samenwerking een cruciale rol speelt. De adviezen van planologen zijn namelijk breder toepasbaar. In de aflevering over adaptatie sluit Nillesen bijvoorbeeld af met de les om complexiteit niet uit de weg te gaan.
‘We hebben onzekerheden, verschillende schaalniveaus, je hebt vanuit ons vakgebied met ontzettend interessante puzzels te maken. Probeer het ook niet plat te slaan. Ga juist van die complexiteit uit en probeer mooie visies te ontwikkelen daarin.’
Luister naar Onder Planologen in Spotify of Apple Podcasts.