Drie lessen over transities uit de podcast In Vervoering
De afgelopen maanden dook ik, Linda de Veen, samen met mijn collega Tim de Jong in de wondere wereld van de hyperloop. U heeft er misschien nog nooit van gehoord – ik ook niet, toen we begonnen – maar dat is een innovatief, razendsnel, duurzaam transportmiddel. Dat is de belofte in elk geval. Maar een capsule die zweeft door een vacuümbuis en die je in een half uur van Amsterdam naar Parijs brengt, dat heeft nogal wat voeten in de aarde. Wij gingen op onderzoek uit. In dit artikel drie lessen die we leerden over het waarmaken van een grote (mobiliteits)transitie.
1. Het gaat vaak mis bij de overstap van een pilot naar grootschalige systeemverandering
In de eerste aflevering gaan we langs bij Sophie Büchel, transitiedeskundige bij onderzoeksinstituut DRIFT. We vragen haar wat HARDT Hyperloop, het Nederlandse bedrijf dat de hyperloop aan het ontwikkelen is, te wachten staat. En waar transities vaak op stuklopen. Volgens Büchel is één van de punten waar het lastig wordt, de overstap van het ‘pilot draaien’ naar grootschalige systeemverandering. Ze trekt een parallel met de ontwikkeling van aardgasvrije wijken.
Gelukkig geeft ze ook aan hoe je ervoor kan zorgen dat deze stap wél lukt. Bijvoorbeeld door al in een vroeg stadium voorbij de pilot te kijken en na te denken over betaalbaarheid, toegankelijkheid, en inpassing in de samenleving. Meer daarover hoor je in aflevering 1: de droom.
2. Samenwerking is cruciaal om een transitie te laten slagen
Het klinkt als een open deur, maar het is echt zo: samenwerking is cruciaal om een transitie te laten slagen. Dat blijkt eigenlijk uit het verhaal van iedereen die we voor de podcast spreken. Of dat nou wetenschapper Sophie Büchel is, directeur van de provincie Rolinde Weide, of CEO Tim Houter.
We gaan in aflevering 2 naar Groningen, waar dit jaar het European Hyperloop Center zijn deuren moet openen. Daar moet de techniek zich eerst op kleine schaal gaan bewijzen. We onderzoeken hoe de samenwerking tussen HARDT Hyperloop, gemeente Groningen en provincie Groningen verloopt. Het enthousiasme van HARDT blijkt aanstekelijk te werken, maar het is ook best wennen voor een start-up: ruimtelijke procedures, termijnen die kunnen verlopen. En dan sta je ineens voor een zaal met zeer kritische omwonenden…
Hoe dat ging, hoor je in aflevering 2: beren op het hyperspoor.
3. Kleine stappen + grote keuzes = succesvolle transitie?
Een transitie betekent een grote omschakeling. De komst van een hyperloopnetwerk in Europa zal de manier waarop we reizen beïnvloeden. Maar daarmee zijn ook grote belangen gemoeid. Hoe verhoudt de hyperloop zich bijvoorbeeld tot de plannen voor Lelystad Airport?
In de derde en laatste aflevering kijken we naar de toekomst. Samen met de provincie en gemeente steekt de rijksoverheid €7,5 miljoen euro subsidie in het testprogramma in Groningen. Dat is ongeveer een kwart van de totale kosten van €31 miljoen euro.
We bellen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Ook hun focus ligt nu bij het testcentrum, een manier om te kijken of de hyperloop werkt op kleine schaal.
Toch zal de rijksoverheid uiteindelijk de grote keuzes moeten maken die kunnen leiden tot doorbraak of opschaling. Het maken van die grote keuzes is volgens transitiedeskundige Sophie Büchel heel belangrijk, wil je komen tot een transitie, zo vertelt ze in aflevering één en aflevering twee.
Wie daar nu al over nadenkt, hoor je in aflevering 3: Razendsnel in kleine stappen.