Studenten, ondernemers en welzijnswerk aan de slag in drie Utrechtse wijken
Studenten moeten de collegezaal uit en de wijken in, om ideeën voor sociaal ondernemerschap te vinden en te ontwikkelen. In deze zogeheten ‘Learning Labs’ werkt de Universiteit Utrecht samen met stichting Social Enterprise Lab, ondernemers en wijkbewoners. Vijf jaar na het begin zijn er 45 initiatieven uitgewerkt in drie Utrechtse wijken. Universitair docent Peter Linde en Sam van Zandvoord van het Social Enterprise Lab vertellen over de samenwerking. ‘Wij stappen in het gat dat de overheid in deze wijken laat vallen.’
|
In 1 minuut:
|
Leren door te doen, niet in een universiteitsgebouw, maar in de wijken en in samenwerking met de bewoners, welzijnswerk, docenten, beleidsmakers en sociaal ondernemers. Op die manier ontwikkelen studenten vaardigheden en hun eigen ideeën voor sociaal ondernemerschap. En er ontstaan duurzame initiatieven in de wijken die voorzien in een behoefte.
‘Doel van het Learning Lab is een behoefte of probleem in de wijk aan te pakken, in samenwerking met bewoners, ondernemers en andere partijen,’ zeggen Peter Linde, docent aan de Universiteit Utrecht en Sam van Zandvoord van het Social Enterprise Lab. Van Zandvoord: ‘We willen die wijken mooier maken, door vrij na te denken over oplossingen voor problemen.’
Vertrouwen winnen
Linde, universitair docent recht, economie, bestuur en organisatie bij het departement bestuurs- en organisatiewetenschappen, vond al langer dat de studenten meer leren over ondernemerschap door het in praktijk te brengen. ‘Onze aanpak in de Learning Labs wijkt heel erg af van de gebruikelijke projectmatige manier van werken, waarbij je een aantal weken aan de slag gaat en daarna weer vertrekt. Onze aanpak is intensief, en vraagt dat we permanent aanwezig zijn in de wijken.’ De gemeente is geen logische partner. ‘We willen out of the box kunnen denken, geen verlengstuk worden van beleid’, zegt Van Zandvoord.
‘De studenten moeten echt het vertrouwen winnen van de bewoners en duidelijk maken dat ze niet alleen iets komen halen, maar ook iets brengen.’
In de wijken waar de studenten aan de slag gingen is een intensieve, langdurige aanpak ook vereist, zegt Van Zandvoord. ‘Er is bij bewoners en ondernemers veel wantrouwen, vooral naar de gemeente en de overheid in het algemeen. De overheid laat een gat vallen in deze wijken, en wij stappen daarin. De studenten moeten echt het vertrouwen winnen van de bewoners en duidelijk maken dat ze niet alleen iets komen halen, maar ook iets brengen.’ De studenten begonnen in Overvecht, een wijk in Utrecht met veel sociale problematiek. Later volgden Kanaleneiland en Lombok, die vergelijkbare sociale problemen kennen.
45 initiatieven
In de vijf jaar dat de Learning Labs nu draaien zijn 45 initiatieven uitgewerkt. En daar zitten fraaie en duurzame resultaten bij, zegt Peter Linde. ‘Neem café Mamma, waar jonge moeders elkaar ontmoeten. En Social Car Wash, waar op duurzame wijze – er wordt amper water gebruikt – door werklozen auto’s worden gewassen. Doel is dat ze die ervaring gebruiken om terug te keren op de arbeidsmarkt.’ Studenten hebben bij deze ondernemingen meegedacht over het verdienmodel en de haalbaarheid. ‘Bij Social Car Wash rekenden studenten plan door en concludeerden dat het niet haalbaar was. Tenzij je er een mobiele wasserette van zou maken, waarmee je langs bedrijven gaat. Dat werkte.’
‘Uiteindelijk is dat de uitnodiging: wat kunnen we creëren in deze wijken, ook bestuurlijk, om aan de behoeften tegemoet te komen.’
Nu de aanpak de pioniersfase is ontgroeid, lopen de drie samenwerkende partijen ook tegen problemen aan. ‘Menskracht en tijd om een netwerk op te bouwen in de wijken is een ding’, zegt Peter Linde. ‘Deze aanpak rust op de schouders van een aantal bevlogen mensen en goede contacten in de wijken. Je moet mensen vinden die mee willen doen, mee willen zoeken, en daar ook bereid zijn in te investeren, na te denken wat het onderwijs kan brengen in achterstandswijken. Uiteindelijk is dat de uitnodiging: wat kunnen we creëren in deze wijken, ook bestuurlijk, om aan de behoeften tegemoet te komen.’
‘We moeten ons constant bewijzen’, zegt Sam van Zandvoord. ‘Ik heb contact met ondernemersnetwerken en mijn ambitie is om dit uit te breiden. Het liefst zie ik dat ondernemers in de wijk ook actief worden, bijvoorbeeld dat een boekhouder van een bedrijf een paar uur krijgt om bewonersinitiatieven te helpen met hun belastingaangifte.’
Andere keuzes
Linde ziet dat studenten door hun ervaringen in Learning Labs andere keuzes maken. ‘Voor hun vakken, hun stages, zelfs hun uiteindelijke beroepskeuze. Door intensief in deze wijken te werken komen ze in aanraking met problemen die ze niet kenden: analfabetisme, eenzaamheid, sociale problematiek. Tegelijk leren ze dat deze mensen niet zielig zijn, en zelf graag iets doen om zichzelf en de wijk te ontwikkelen.’
Sam van Zandvoord: ‘Ik was jaren geleden een van de studenten van Peter. Ik ben het levende bewijs van de keuzes die hieruit kunnen voortvloeien. Ik werk nu in verschillende wijken in Utrecht en wil daar, samen met anderen, echt een verschil maken.’