Zorg en veiligheid verbinden, hoe doe je dat?
Drie lessen uit de workshop City Deal ‘Zorg voor veiligheid in de stad’
‘Wie van jullie werkt er in het zorgdomein? En wie is hier vanuit het domein veiligheid?’, vraagt de dagvoorzitter tijdens de bestuurlijke Middag van Zorg en Veiligheid aan de zaal met 300 bestuurders, directeuren en managers. De verkeerde vraag, vindt een van de aanwezigen: ‘De vraag moet zijn, wie van jullie is hier vanuit Zorg én Veiligheid?’. Alle handen gaan in de lucht.
De middag, op 3 december 2018, stond in het teken van de verbinding tussen de domeinen zorg en veiligheid. Willen we écht de mensen weer centraal zetten, dan volstaat het niet om de problematiek vanuit één domein te bekijken. Veel mensen leven in zúlke complexe situaties, dat niet één partij het kan opslossen. Denk bijvoorbeeld aan iemand met recidivegevaar en verslavingsproblematiek. Daarvoor is nauwe samenwerking tussen tussen zorginstellingen en politie of justitie cruciaal.
‘Willen we de mensen écht weer centraal zetten, dan moeten we de problematiek uit verschillende domeinen bekijken’
Een van de vele plekken waar die samenwerking vorm krijgt is de City Deal Zorg voor veiligheid in de stad. Hierin werken momenteel zes steden en zes ministeries samen aan het voorkomen van criminaliteit en overlast door het sociale domein, het zorgdomein en het veiligheidsdomein met elkaar te verbinden.
Maar, hoe doe je dat? Hoe organiseer je die interbestuurlijke samenwerking op meerdere domeinen? En wat als je binnen een experimentele samenwerking in juridisch grijs gebied komt? Hier zijn geen kant en klare antwoorden voor, maar er valt veel te leren van elkaar. Drie lessen uit de werksessie City Deal ‘Zorg voor veiligheid in de stad’.
Geef het tijd, leer elkaars taal
‘We tekenden voor het City Deal experiment, maar het duurde vijf maanden voor we een projectleider hadden’, vertelt een medewerker van een City Deal project. Een andere projectleider vult aan: ‘Het plan stond er, maar het duurde vier maanden voor wij budget hadden. Dat kost écht veel energie.’ ‘Is dat erg?’, vraagt de gespreksleider zich af. Het is onvermijdelijk, vinden de meeste deelnemers. Want, er zijn veel schakels betrokken: Gemeenten, Rijk, maatschappelijke organisaties, zorginstellingen. Het duurt even voor die allemaal op een lijn zitten.
Dat geldt niet alleen op bestuurlijk niveau. Ook professionals in de praktijk hebben tijd nodig. Om te wennen aan de nieuwe manier van werken en om “elkaars taal te leren”. ‘Neem alleen al het woordje spoed’, vertelt een deelnemer. ‘Voor de politie betekent dat drie minuten, voor de GGZ een dag en voor sociaal werk drie dagen.’ Dat iets tijd nodig heeft, betekent niet dat er niets gebeurt, je bouwt een samenwerking op. Daar is de zaal het over eens.
‘Professionals in de praktijk moeten “elkaars taal leren spreken”‘
Een experiment kan niet falen
Is de City Deal mislukt als de verwachte resulaten niet gehaald worden? Nee, is de conclusie van de werksessie. Het zijn nu eenmaal experimenten en dan weet je van tevoren niet waar je tegenaan gaat lopen. ‘Je moet het hele traject als leermoment zien’, zegt een deelnemer. Hij vervolgt: ‘Halverwege stopte een gemeente een deel van een experiment. Dat is niet erg, het hoort juist bij het plan om onderweg bij te sturen.’ Zolang je vóór het project maar duidelijk hebt geformuleerd wát je wil leren van het project. Dat kan gaan over het monitoren van resultaten bij de doelgroep, maar minstens zo belangrijk, over de weg naar de resultaten toe.
‘Telkens het wiel opnieuw uitvinden, terwijl anderen al een oplossing hebben, dat is echt zonde!’
Alle ervaringen delen
De cliënt weer centraal zetten, daar doen de deelnemers het allemaal voor. En dat betekent dat je in experimenten soms de grijze randjes van de wet moet opzoeken. Ook de City Deal schuurt soms tegen de wetgeving aan. ‘Neem de AVG’, zegt betrokken Bredase wethouder Greetje Bos. ‘Die is erop gericht onze privacy te beschermen. Tegelijkertijd belemmert de AVG het delen van informatie tussen partijen. Terwijl informatie delen juist belangrijk is bij integraal werken.’ Maar, dat mag ons niet laten verlammen, vindt Bos: ‘Laten we kijken waar we tegenaan lopen en daar oplossingen voor zoeken.’ Directeur bij betrokken partner Gemeente Tilburg, Frans Swinkels, sluit zich daar bij aan: ‘Precies daarom zijn deze interbestuurlijke samenwerkingen cruciaal, hier wordt de praktijkervaring gedeeld met het bestuur. De City Deal komt voort uit de inzichten uit het veld, alleen zo weet je als bestuurder waar je op moet sturen’.
Een deelnemer vult aan: ‘We delen onze ervaringen veel te weinig met elkaar. Telkens het wiel opnieuw uitvinden, terwijl anderen al een oplossing hebben, dat is echt zonde.’ Eensgezindheid in de zaal: te vaak worden resultaten pas gedeeld aan het einde van een project. Dat moet vanaf de start van het project gebeuren.
Geen oproep aan dovemansoren, iemand vraagt de zaal om allemaal hun visitekaartje bij hem in te leveren. ‘Dan kunnen we morgen gelijk samen aan de slag!’