Energietransitie- en klimaatbeleid samen met de burger
Zowel Rijksoverheid als gemeenten zijn volop bezig met beleid rond klimaat en nieuwe bronnen van energie. Maar hoe staat dit in verhouding tot de belevingswereld van inwoners? En hoe stimuleer je burgerparticipatie bij de energietransitie? Twee publicaties bieden uitkomst: een verkenning van de aansluiting tussen beleid en leefwereld, en een handreiking rond 4 pilotwijken met burgerparticipatie in de warmtetransitie.
1. Aansluiting Rijksbeleid en leefwereld
De komende jaren zullen de afsrpaken uit het klimaatakkoord verder worden uitgebouwd. Feit is dat het Rijk van de Nederlander vraagt om energie te besparen, maar ook zullen er aanpassingen worden gedaan aan de leefomgeving. De scherpe doelstellingen zorgen ervoor dat iedereen daarmee te maken krijgt. In dit rapport verkent Platform31 hoe dit beleid aansluit op de leefwereld van de mensen in Nederland. Werken campagnes en subsidies? Voelen burgers dezelfde urgentie als de regering? In het rapport staan onder andere praktijkvoorbeelden uit het buitenland, en aanbevelingen om toekomstig beleid effectiever te maken. Met inzichten uit de gedragseconomie, sociale psychologie en sociologie worden 3 nationale beleidsinstrumenten geanalyseerd:
- De Investeringssubsidie Duurzame Energie
- De Subsidie Energiebesparing Eigen Huis
- Het Zeer Energiezuinig Pakket
Download de publicatie ‘Van klimaatakkoord naar duurzame woning’.
2.Betrek woningeigenaren bij de transitie van aardgas naar warmte
Zonder de huiseigenaar geen warmtetransitie, stelt Platform31. In deze handreiking staan lessen uit pilotwijken Wageningen, Nijmegen, Haarlem en Rotterdam rond burgerparticipatie in de energietransitie. Voor veel huiseigenaren zijn aanpassingen aan hun woning te duur of complex. Tegelijkertijd kunnen overheden het niet alleen. In de pilotwijken werden verschillende sturingsvormen toegepast: van hiërarchisch tot co-creatie en netwerkend. Vier belangrijke lessen:
- Maatwerk is belangrijk: welke benadering van een bewonersinitiatief past bij de situatie in de wijk?
- Voor elke speler is een heldere rolverdeling belangrijk. Ook kunnen rollen van de betrokken partijen met de tijd veranderen.
- Zorg als gemeente voor (onderling) contact en passende ondersteuning.
- Maak het achterliggend beleid voor burgerparticipatie en de warmtetransitie op orde. Wees duidelijk over hoe het participatieproces invloed heeft op besluitvorming over de warmtetransitie: wie gaat waarover?
Daarnaast lanceerde Platform31 al de Invultool Bewoners Betrekken die gemeenten in vier stappen bewoners beter betrekt bij de warmtetransitie. Hiermee kunnen partijen die starten of werken aan het aardgasvrij maken van bestaande woningbouw aan de slag. In de tool zijn de successen en spanningen verwerkt die de vier pilotgemeenten tegenkwamen bij bewonersparticipatie in de warmtetransitie. Meer weten? Lees dan de hele handreiking.
Download de publicatie ‘Burgerparticipatie in de warmtetransitie: een handreiking voor beleidsmakers’.